Çankırı (il)
| Çankırı | |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu |
| İdare | |
| • Vali | Abdullah Ayaz[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 7,388 km² (2.852 mil²) |
| Rakım | 730 m (2.390 ft) |
| Nüfus | |
| • Toplam | 183.550 |
| • Kır | 57.589 |
| • Şehir | 125.961 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
| İl alan kodu | 376 |
| İl plaka kodu | 18 |
Çankırı, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesinde bulunan bir ildir. Kuzey ilçeleri Karadeniz Bölgesi'nde kalan il, kuzeyde Karabük ve Kastamonu, doğuda Çorum, güneydoğuda Kırıkkale, güneyde Ankara ve batıda Bolu illeriyle çevrilidir.
İl Nüfusu: 195.789'dir.[3] Bu nüfusun %74'ü şehirlerde yaşamaktadır (2016)[4]. İlin yüzölçümü 7.542 m²'dir.[5] İlde km²'ye 24 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 64'dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,62 olmuştur. İl merkezinin denizden yüksekliği: 730 m.'dir.
2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 12 İlçe, 15 belediye, bu belediyelerde 90 mahalle ve ayrıca 376 köyü vardır.[4]
Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]
İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[6][7]
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Çankırı Valisi, Abdullah Ayaz'dır. 10 Haziran 2020 Valiler kararnamesi ile İçişleri B. Göç İdaresi Genel Müdürü iken atanmıştır.[8]
Çankırı Belediye Başkanı, İsmail Hakkı Esen (MHP), 31 Mart 2019 seçimlerinde %46,99 oy oranıyla seçilmiştir.[9]
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Çankırı İl Genel Meclisi üye sayısı, 18 AK PARTİ, 8 MHP ve 1 BĞZ olmak üzere 27’dir. Çankırı Belediye meclisi ise 15 MHP ve 10 AK PARTİ olmak üzere 25 üyeden oluşur.[10]
2018 Genel seçimleri sonucu, Çankırı'yı temsilen TBMM'de AKP'den 2 milletvekili (Muhammet Emin Akbaşoğlu, Salim Çivitcioğlu) seçilmiştir.[11]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[12])[değiştir | kaynağı değiştir]
Çankırı ili nüfusu:195.789'dur. Bu nüfusun %72,82'ü şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu). İlin yüzölçümü 7.542 km2'dir. İlde km2'ye 26 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 161’dir.)
İlde yıllık nüfus % 9,51 oranında azalmıştır.(Geçen yıl %16,28 artmıştı) Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Merkez ilçe (% 1,93), Orta (-% 41,40-geçen yıl artış %88,69)
04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 12 İlçe, 15 belediye, bu belediyelerde 96 mahalle ve ayrıca 371 köy vardır.
| 2019 yılı sonunda Çankırı ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[13] | |||||||||||
| İlçe | Nüfus
2018 |
Nüfus
2019 |
Nüfus
Artışı % |
Belediye
Sayısı |
Mahalle
Sayısı |
Köy
Sayısı |
Köy
Nüfusu |
Şehir
nüfusu |
Şehirde
oturan % |
Alanı
km2[14] |
km2'ye
düşen kişi |
| Atkaracalar | 7.213 | 5.534 | -23,28 | 2 | 11 | 8 | 661 | 4.873 | 88,06 | 234 | 24 |
| Bayramören | 4.258 | 2.924 | -31,33 | 1 | 3 | 27 | 2.335 | 589 | 20,14 | 310 | 9 |
| Çerkeş | 18.694 | 16.792 | -10,17 | 2 | 14 | 49 | 4.891 | 11.901 | 70,87 | 1.440 | 12 |
| Eldivan | 7.588 | 6.460 | -14,87 | 1 | 6 | 16 | 2.976 | 3.484 | 53,93 | 947 | 7 |
| Ilgaz | 14.891 | 14.098 | -5,33 | 1 | 9 | 75 | 6.397 | 7.701 | 54,62 | 350 | 40 |
| Kızılırmak | 8.220 | 7.304 | -11,14 | 1 | 3 | 26 | 5.143 | 2.161 | 29,59 | 845 | 9 |
| Korgun | 5.666 | 4.626 | -18,36 | 1 | 4 | 12 | 2.325 | 2.301 | 49,74 | 514 | 9 |
| Kurşunlu | 10.307 | 8.466 | -17,86 | 1 | 11 | 27 | 3.500 | 4.966 | 58,66 | 378 | 22 |
| Merkez ilçe | 96.025 | 97.882 | 1,93 | 1 | 14 | 50 | 10.134 | 87.748 | 89,65 | 609 | 161 |
| Orta | 20.439 | 11.978 | -41,40 | 2 | 8 | 25 | 5.726 | 6.252 | 52,20 | 706 | 17 |
| Şabanözü | 14.080 | 11.869 | -15,70 | 1 | 7 | 18 | 3.226 | 8.643 | 72,82 | 467 | 25 |
| Yapraklı | 8.981 | 7.856 | -12,53 | 1 | 6 | 38 | 5.893 | 1.963 | 24,99 | 741 | 11 |
| ÇANKIRI | 216.362 | 195.789 | -9,51 | 15 | 96 | 371 | 53.207 | 142.582 | 72,82 | 7.542 | 26 |
İlin yıllara göre nüfusları[değiştir | kaynağı değiştir]
| Çankırı il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam nüfus | Sıra | Değişim | Şehir - Kır |
| 1965[15] | 250.706 | 55 | %17 43.731 206.975 %83 | |
| 1970[16] | 261.367 | 55 | %4 |
%21 53.747 207.620 %79 |
| 1975[17] | 265.468 | 60 | %2 |
%24 62.444 203.024 %76 |
| 1980[18] | 258.436 | 61 | -%3 |
%27 69.325 189.111 %73 |
| 1985[19] | 263.964 | 63 | %2 |
%32 84.494 179.470 %68 |
| 1990[20] | 279.129 | 60 | %6 |
%41 113.855 165.274 %59 |
| 2000[21] | 270.355 | 63 | -%3 |
%52 141.186 129.169 %48 |
| 2007[22] | 174.012 | 75 | -%36 |
%61 106.087 67.925 %39 |
| 2008[23] | 176.093 | 75 | %1 |
%61 106.949 69.144 %39 |
| 2009[24] | 185.019 | 74 | %5 |
%61 111.944 73.075 %40 |
| 2010[25] | 179.067 | 75 | -%3 |
%62 110.222 68.845 %38 |
| 2011[26] | 177.211 | 75 | -%1 |
%64 113.191 64.020 %36 |
| 2012[27] | 184.406 | 75 | %4 |
%63 115.415 68.991 %37 |
| 2013[28] | 190.909 | 73 | %4 |
%63 119.476 71.433 %37 |
| 2014[29] | 183.550 | 75 | -%4 |
%69 125.961 57.589 %31 |
| 2015[30] | 180.945 | 75 | -%1 |
%70 126.058 54.887 %30 |
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
- Çankırı'daki kütüphaneler
- Yarenler
- Orta oyunları
- Tuz Mağarası
- Taş Mescit
Konum[değiştir | kaynağı değiştir]
| Konum Bilgileri | |||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[31] | Alanı km²[4] | Rakım mt. | Merkeze Uzaklık km[32] | Ulaşan Yollar[32] |
| Atkaracalar | 1987 | 234 | 1.247 | 68 | E E80/ -14
|
| Bayramören | 1990 | 310 | 868 | 77 | E E80/ -14=>18-77=>18-82
|
| Çankırı Merkez | 1.440 | 730 |  -04, 18-01, 18-52
| ||
| Çerkeş | Cumh.önce | 947 | 1.132 | 85 | E E80/ -14, 18-78
|
| Eldivan | 1960 | 350 | 945 | 19 | -04=>18-52
|
| Ilgaz | Cumh.önce | 845 | 929 | 53 | E E80/ -14, -03
|
| Kızılırmak | 1987 | 514 | 555 | 54 |  -01=>18-25, 18-26
|
| Korgun | 1990 | 378 | 925 | 21 | -04, 18-75
|
| Kurşunlu | 1944 | 609 | 1.137 | 52 | E E80/ -14, 18-75, 18-77
|
| Orta | 1959 | 706 | 1.257 | 67 | E E80/ -14=>18-51
|
| Şabanözü | 1944 | 467 | 1.030 | 41 | Eldivan=>18-52, Orta=>18-51 |
| Yapraklı | 1958 | 741 | 1.200 | 30 | Çankırı=>18-01 |
| ÇANKIRI | Cumh.önce | 7.542 | |||
Spor[değiştir | kaynağı değiştir]
2018-2019 Sezonu sonunda, Çankırı’nın liglerdeki tek takımı 1074 Çankırıspor, futbol Bölgesel Amatör Lig (BAL)'da grubunda 7.olmuştur.
Bu takım, Ziraat Türkiye Kupası'nın ilk turunda elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Çankırı Atatürk Stadyumu (4.410), Orhan Saka Spor Salonu (2.500), Merkez Kapalı Yüzme Havuzu-y.olimpik (250) ve Ilgaz Kayak Merkezidir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Valiler Kararnamesi yayınlandı: 41 ilin valisi değişti". NTV. 10 Haziran 2020. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2020.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ yerelnet.org.tr, Çankırı Nüfusu, Erişim:8 Mart 2020
- ^ a b c Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:0isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:1isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ https://www.icisleri.gov.tr/illeridaresi/ozel-idare1
- ^ https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5302.pdf
- ^ https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200610-7.pdf
- ^ http://www.cankiri.bel.tr/baskan/
- ^ https://biruni.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/yerel.zul
- ^ https://biruni.tuik.gov.tr/secimdagitimapp/
- ^ https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ https://www.harita.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
