Yahveh
Yahveh (İbranice: יהוה), Demir Çağı İsrail'inin Juda ve Samaria bölgelerinde "ulusal tanrı"dır.[1] Kitab-ı Mukaddes'te geçen Tanrı'nın gerçek ismidir.[2]
İsmin geçek kökeni tartışmalıdır. Geç bronz veya erken demir çağına uzanır. Kenan Panteon'unda baş tanrı olan El'e bir eklenti şeklinde başlamış olabilir.[3]
En eski Tevrat kayıtlarında o, düşmanlarına karşı İsrailoğullarına gökteki ordusuyla yardım eden bir yakın doğu "savaş tanrısı"dır.[4] Daha sonra krallığın ulusal tanrısı olmuş,[5] zaman içerisinde kraliyet konseyi ve tapınak tarafından daha önce değişik tanrı ve tanrıçalara atfedilen bütün pozitif değerleri üzerinde toplayan evrensel tanrı olarak ilan edilmiştir.[6][7] MÖ 6. yüzyıl Babil Sürgünü sonrasında ise diğer tanrıların varlığı reddedilerek Yahova bütün evrenin Yaratıcısı ve dünyanın gerçek tanrısı olarak öne çıkarıldı.[7]
Karakter yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]
  |
Yahudi felsefesi
Dinî metinler
Kutsal Şehirler
Önemli şahsiyetler
Yahudi hayatı
Okullar
Dinî roller
Dinî yapılar
Etnik bölünmeler
Yahudi mezhepleri
Dinî objeler
Diğer dinler ve Yahudilik
|
Yahova Elohim'in aksine kindar, saldırgan, İsrail karşısında diğer ulusları aşağılayan bir savaş tanrısıdır.[8]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
İsrailliler bronz çağında Kenan olarak ortaya çıkar, ancak Kenan tanrıları arasında başlangıçta Yahveh yoktur.[9][10]
Kenan panteonunda baş tanrı El'dir ve bir teoriye göre Yahve'nin anlamı İsrail'in yerdeki ordularıyla birlikte yürüyen El'in göksel ordusunu anlatan el dū yahwī ṣaba’ôt (Sığınak veya barınakları yaratan El) ifadesinin kısaltılmış şeklidir.[11]
Yahveh kelimesinin Latin harfleriyle yazımında kullanılan harflerden birisi "v" değil "w"dur. Türk alfabesinde "w" harfi yer almadığı için Türkçe kaynaklarda "v" harfiyle yazılabilmektedir. Bu kelime, orijinalinin yalnızca dört sessiz harfle (YHWH) yazılabildiği İbranice bir kelimedir, Yehova ve Tetragrammaton olarak da bilinir fakat Tetragrammaton'un orijinal telaffuzu bilinmemektedir. İsmin genel olarak bilinen anlamı "Varlığı ne olursa olsun var olanları getirir"dir fakat bu söylem kesin olarak kabul edilmemektedir. Bu ismin geleneksel tercümesi İngilizce Kitab-ı Mukaddes'te şu şekilde geçmektedir: "Ben kimim" veya "Ben benimdir."[12][13]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Edelman 1995, s. 190.
- ^ The Jewish Study Bible, Oxford University Press, 2004, pp. 111–112
- ^ Dijkstra 2001, s. 92.
- ^ Hackett 2001, s. 158–159.
- ^ Smith 2002, s. 72.
- ^ Wyatt 2010, s. 69–70.
- ^ a b Betz 2000, s. 917.
- ^ https://issuu.com/sacittademir/docs/orhan_g__kdemir_-_din_ve_devrim
- ^ Day 2002, s. 15.
- ^ Dever 2003, s. 228.
- ^ Miller 2002, s. 2.
- ^ Exodus 3:14 in KJV, Douay-Rheims, Revised Standard Version, English Standard Version, New American Standard Bible, New Jewish Publication Society of America Version, etc.: rendered in the NKJV as the "Self-existent One"
- ^ "Yahweh." Encyclopædia Britannica Online. 10 Dec. 2009