Washington (eyalet)
| Washington | |
|---|---|
 Bayrak  Mühür | |
 | |
| Ülke |
 Amerika Birleşik Devletleri |
| Başkent | Olympia |
| En büyük şehir | Seattle |
| İdare | |
| • Vali | Jay Inslee (D) |
| • Vali vekili | Denny Heck (D) |
| • Üst meclis | Washington Senatosu |
| • Alt meclis | Washington Temsilciler Meclisi |
| • Senatörler |
Patty Murray (D) Maria Cantwell (D) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 184,827 km² (71,362 mil²) |
| • Kara | 172,587 km² (66,636 mil²) |
| • Su | 12,237 km² (4,724 mil²) |
| Rakım | 520 m (1.700 ft) |
| En yüksek nokta | 4,392 m (14,409 ft) |
| En alçak nokta | 0 m (0 ft) |
| Nüfus (2020)[1] | |
| • Toplam | 7,705,281 |
| • Yoğunluk | 39,6/km² (102/mil²) |
| Zaman dilimi | UTC-08.00 |
| • Yaz (YSU) | UTC-07.00 |
| ISO 3166 kodu | US-WA |
|
Resmî site access.wa.gov | |
Washington (
i/ˈwɒʃɪŋtən/), Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeybatısında bulunan eyaletlerinden birisi. Eyalet, Amerika Birleşik Devletleri'nin Büyük Okyanus kıyısındaki eyaletlerinin en kuzeyde olanıdır. Eyalet, Seattle, Spokane gibi ABD'nin sayılı büyük şehirlerini barındırır. Eyaletin kuzey sınırları Kanada'ya komşudur.
Bölgedeki dağlık alanlarda iğne yapraklı ormanlar hakimdir. Ancak nehirlerdeki vadilere inildikçe bitki örtüsünde küçük değişiklikler görülür. Seattle şehrinin Büyük Okyanus'ta liman oluşturduğu bölge, dünyanın en güvenilir limanlarından biridir.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
İklim ve topografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Washington eyaletinde yıllık hava ısısı doğudan batıya değişkenlik göstermektedir. Batıdaki dağlık alanlar ve kıyılarda Okyanus iklimi hakimken, eyaletin doğusunda ise karasal iklim görülmektedir. Eyaletin hemen hemen tümü iğne yapraklı ormanlarla kaplıdır. Bölgedeki dağlık alanlarda hava yıl boyunca 10C derecenin altındadır. Ancak düșük rakımlı düzlüklerde hava ılımanlaşır ve yoğun yağış ve sis görülmeye başlar. Tarım yapmaya uygun alan miktarı, diğer komşu eyaletlere göre daha azdır.
Eyalette büyük dağ sıraları yer almaktadır. Tüm Amerika kıtasının batısında sıralanan dağ sıraları üzerlerinde bu eyalette yer yer yüksek zirveler bulunmaktadır.
Eyalette ABD'nin en uzun nehirlerinden Kolumbiya Nehri yer almaktadır. Bu nehir çoğu yerde akaçlanarak ve başka nehirlerden dallar alarak Büyük Okyanus'a dökülmektedir. Nehir boyunca ekonomik faaliyetler ve nüfus belirgin bir rol oymaktadır.
Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıl | Nüfus |
|---|---|
| 1850 | 1.201 |
| 1860 | 11.594 |
| 1870 | 23.955 |
| 1880 | 75116 |
| 1890 | 357.232 |
| 1900 | 518.103 |
| 1910 | 1.141.990 |
| 1920 | 1.356.621 |
| 1930 | 1.563.396 |
| 1940 | 1.736.191 |
| 1950 | 2.378.963 |
| 1960 | 2.853.214 |
| 1970 | 3.409.169 |
| 1980 | 4.132.156 |
| 1990 | 4.866.692 |
| 2000 | 5.894.121 |
| 2010 | 6,724,540 |
| 2016 | 7,288,000 (tahmin) |
US Census Bürosu 1 Temmuz 2016 nüfus tahminlerine göre Washington eyaletinin nüfusu 7,288,000 kişi olarak tahmin edilmiştir. Bu tahmin nüfus en son 2010 Nüfus Sayımı sonucuna kıyasla eyalet nüfusunun %8.4 arttığına işaret etmektedir. 2015'te bu eyalet ABD'de toplam nüfus sayısına göre 14. sırada; Mississipi Nehri batısında bulunan eyaletler arasında (Kaliforniya ve Teksas'tan sonra) 3. sırada kalabalık nüfusa sahiptir. ABD'nin "Pasifik Kuzeydoğu Bölgesi" eyaletleri arasında nüfus bakımından 1. şiardadır. En son 1 Nisan 2017 için nüfus tahmine göre eyalet nüfusu 7,310,300 kişidir.[3]
Washington eyaletinin uzun vadeli nüfus gelişmesi sağ yanda verilen listede gösterilen 10 yıllık nüfus sayımlarının incelenmesinden görülebilmektedir.
Nüfus sınıflamaları[değiştir | kaynağı değiştir]
Washington eyaletinde, 2010 Nüfus Sayımı itibarıyla, nüfusun yaş sınıflaması şöyledir:
- 5 yaş veya daha küçük yaşta olanlar: 6,7
- 5 yaştan 18 yaşına kadar olanlar: %25,7
- 65 yaşında ve daha yaşlı olanlar: %11,2
- Geri kalan büyük oranda nüfus 18-65 yaş arasında.
Washington eyaletinde, 2010 Nüfus Sayımına göre, yaşayan nüfusun %49.8'i erkek ve %50,2 oranı kadındır.
Washington eyaletindeki nüfusun, 2010 Nüfus Sayımı verilerine göre, ırksal sınıflaması şöyledir:[4]
- Beyaz ırktan Amerikan : %77,3
- Hispanık asıllı olmayan beyaz ırktan : %72,5
- Siyahi ırktan Amerikan : %3,6
- Yerli Amero-indiyen veya Alaska yerlisi: %1,5
- Asya asıllı Amerikan : %7.2
- Hindistan asıllı Asyalı:%0,9
- Çin asıllı Asyalı: %1,4
- Filipinler asıllı Asyalı: % 1,4
- Japonya asıllı Asyalı : %0,5
- Kore asıllı Asyalı: %0,9
- Vietnam asıllı Asyalı: %1
- Diğer Asyalı: %1
- Hawaii Adaları asılı ve diğer Pasifik Adaları asıllı Amerikalılar:%0.6
- Hawaii Adaları yerlileri asıllılar: %0,1
- Guam Adası asıllılar: %0,1
- Samoa Adaları asılllar: %0,2
- Diğer Pasifik Adalılar: %0,2
- Diğer ırktan olanlar: %5,2
- Karışık iki veya daha çok ırktan olanlar: %4.7
Din[değiştir | kaynağı değiştir]
Washington eyaletindenki nüfusunun (2014 verilerine göre) şu büyük dini eğilimleri vardır:[5]
- Hristiyan: %60
- Sadece İncil otoritesine bağlı protestan mezhepleri: %25
- Ana Protestanlık:%14
- Roma Katoliği: %17
- Mormonluk: %4
- Dine bağlı olmayanlar: %32
- Yahudilik: % 1
- Hinduizm: %1
- İslam: %0.5%
- Diğer din ve inanclar:%3
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Gayrisafi eyalet hasılası ve evhalkı geliri[değiştir | kaynağı değiştir]
2014 yılı verilerine göre Washington eyaleti "toplam gayrisafi eyalet hasılası $425.017 milyar idi [6] Gayrisafi eyalet harcamasına göre Washington eyaleti, ABD eyaletleri sıralamasında 14. yeri almakta idi.
Washington eyalatinde (2015 itibarıyla) kişisel evhalkı medyan geliri yılda $67,243 olarak tahmin edilmektedir. ABD eyaletleri arasında kişisel medyan geliere göre yapılan bir sıralamaya göre Washington eyaleti 9. sıradadır.
Sanayi[değiştir | kaynağı değiştir]
Washington eyaletinde merkezli olan şu önemli sanayi üretim şirketleri ve bunların üretim merkezleri bulunmaktadır. Bunların başında uçak tasarım ve üretimi (Boeing); otomativ sanayi (Paccar); bilgisayar software geliştirilmesi (Microsoft, Bungie, Amazon, Nintendo Amerika, Valve Corp., AreaNet), telekom (T-Mobile ABD), elektronik, biyoteknoloji, alüminyum üretimi, kereste ve tahtadan ürünler (Wayerhauser), madencilik, meşrubat ve içecekler (Starbucks, Jones Soda), emlakcılık (John L. Scott, Colliers International, Windermere Real Estate, Kidder Mathews), perkande satış (Nordström, Eddie Bauer, Car Toys, Costco, R.E.İ.) ve tourzm (Alaska Airlines, Expedia). Eyalette Microsoft'un ana kampüsü yer almaktadır. Amerika Fortune dergisinin hazırladığı bir ankete göre "ABD'de Çok Beğenilen 20 Şirket" arasında 4 tanesinin (Amazon, Starbucks, Microsoft, Costco) merkezleri Washington eyaletinde bulunmaktadır.
Washington eyaletinde eyalet içinden geçen nehir ve akarsular kullanılarak büyük ölçekte hidroelektrik enerji üretilmektedir. Eyaletin enerji kullanımının %80ı eyalette üretilen hidroelektrik enerjiden oluşmaktadır.
Tarım ve tarıma bağlı sektörler[değiştir | kaynağı değiştir]
Washington eyaleti ABD içinde önemli bir tarım eyaletidir. 2013 federal USDA Millî Tarım İstatistikleri Servisi'nin resmi verilerine göre, Washington eyaleti tarımsal hasılasının değeri $10.2 milaya olmuştur,
ABD'de üretilen tarım ürunları arasında Washington eyaletinin birinci üretici olduğu ürünler arasında şunlar kayda değmnektedir: kırmızı frambuaz (ABD üretiminin %97si); şerbetçi otu (%79.2) ; naneyağı (%72.9); bezelye (%60); elma (%57); kiraz (%50.9); armut (%49.5); taze yemelik Concord üzümü (%36.5); dondurulma veya konserve yapmak için havuç (%36,5). Washington eyaletinde yetiştirilen üzümkerden yapılan şaraplar ve şarapçılık sanayi alanında bu eyaletde bu sektörde 600 tane şarap üretim tesisinin bulunması ile ABD'de Kaliforniya eyaletinden sonra ikinci sırayı almasına ve dünya şarapçılık sanayi içinde önemli bir yer almasına neden olmuştur.
Eyaletin genelinde tarıma bağlı sanayiler gelişmiştir. Eyalettte gayet önemli tarıma bağlı sanayi kolu ormancılıktır. Seattle ve çevresinde tarıma bağlı sanayiler olarak kâgit, kereste, mobilya, deniz ürünleri, gemi sanayi gibi farklı iş alanları mevcuttur.
Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Eyalette tarım ve hayvancılık, coğrafi yapı nedeniyle oldukça gerilerde olduğundan, bölgedeki köyler ya çok büyüktür ya da çok seyrektir. Eyalette nüfus büyük şehirlere toplanmıştır. Eyaletdeki en büyük 3 şehir Seattle, Spokane ve Tacoma'dır. En çok nüfusu olan şehirleri aşığaki gibidir.[7]
| Sıra | Şehir | Nüfus |
|---|---|---|
| 1 | Seattle | 602,000 |
| 2 | Spokane | 205,500 |
| 3 | Tacoma | 203,400 |
| 4 | Vancouver | 164,500 |
| 5 | Bellevue | 120,600 |
| 6 | Everett | 103,500 |
| 7 | Spokane Valley | 89,940 |
| 8 | Federal Way | 88,580 |
| 9 | Kent | 88,380 |
| 10 | Yakima | 84,850 |
| 11 | Renton | 83.650 |
| 12 | Bellingham | 76.130 |
| 13 | Auburn | 67.485 |
| 14 | Kennewick | 67.180 |
| 15 | Lakewood | 58.840 |
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Eyaletten bir panorama
Kolumbiya Nehri ve Dalles Baraji
Microsoft kampüsü
Seattle'dan bir panorama
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Table 2. Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Nüfus Sayım Bürosu. 26 Nisan 2021. Erişim tarihi: 26 Nisan 2021.
- ^ "Washington". State & County QuickFacts (İngilizce). U.S. Census Bürosu. 17 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017.
- ^ "2010 Demographic Profile Data" (İngilizce). U.S. Census Bürosu. 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017.
- ^ "Pew Forum on Religion & Public Life (2014)" (İngilizce). Religions.pewforum.org. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2015.
- ^ "BEA: Gross Domestic Product by State" (İngilizce). Bea.gov. 2 Haziran 2014. 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2017.
- ^ Official April 1, 2009 Washington State Population Estimates
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Washington (eyalet) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Washington Eyaleti resmi web sitesi (İngilizce)
