Venedik Taciri

Venedik Taciri The Merchant of Venice
The Merchant of Venice
Shylock ve Jessica, Maurycy Gottlieb
Yazar	William Shakespeare
İlk gösterim	1594–1597
Ülke	İngiltere
Orijinal dil	İngilizce
Tür	Komedi, Trajedi
Zaman ve mekân	XVI. yüzyıl, Venedik

Venedik Taciri, (İngilizce: The Merchant of Venice) İngiliz oyun yazarı ve düşünür William Shakespeare tarafından yazılmış tiyatro oyunu. Shakespeare'in en çok bilinen oyunlarından birisidir.

Oyun, bir komedi olmakla birlikte ciddi trajedik bölümlerde içerir. Bazı edebiyat tarihçilerine göre Venedik Taciri Shakespeare'in tragedyaya en çok yaklaşan oyunudur.

Karakterler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Venedik Dükü – Antonio'yu yargılayan hakim.
• Fas prensi, Aragon Prensi – Portia'nın talipleri.
• Antonio – Venedikli bir tacir.
• Bassanio – Arkadaşı, Portia'ya aşık.
• Portia – Zengin bir mirasçı kadındır.
• Nerissa – Yakın hizmetkarı.
• Gratiano, Solanio, Salerio – Antonio ve Bassanio'nun arkadaşları.
• Lorenzo – Jessika'ya aşık bir Venedikli.
• Shylock – Zengin bir Yahudi tüccar.
• Tubal – Bir Yahudi, arkadaşı.
• Jessika – Shylock'un kızı, Lorenzo'ya aşık.
• Lancelot Gobbo – Shylock'un soytarı uşağı.
• Yaşlı Gobbo – Lancelot'un babası.
• Leonardo – Bassanio'nun uşağı.
• Balthazar, Stephano – Portia'nin uşakları.
• Venedikli Magnifikolar, Adalet Mahkemesi görevlileri, Gardiyan, Portia'nin uşakları ve diğer hizmetkarlar.

Konu özeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyundaki kötü adam, Yahudi tefeci Shylock'tur. Bütün gemileri açık denizlerde dolaşan ve nakit sıkıntısında olan Antonio, Venedik'teki itibarını kullanarak, arkadaşı Bassanio'yu sevgilisi Portia'ya gönderebilmek için bir vakitler hakaretler yağdırdığı Yahudi tefeci Shylock'tan üç bin düka borç alır. Shylock ise Antonio'nun borcu ödeyememesi halinde, vücudunun neresinden isterse oradan, bir pound (yaklaşık 450 gr) eti keseceğini senedin sonuna şart olarak ekletir.

Zamanla, Antonio'nun gemilerinin teker teker battıkları haberleri ulaşmaya başlar. Soylu tüccar borcunu ödeyemez ve Shylock kızının kaçmasının da gerginliğiyle Hristiyanlara olan nefretini Antonio'ya kusar. Venedik'te "Hakkımı isterim, senette ne yazıyorsa onu isterim!" diye bağırmaya, yeminler savurmaya başlar.

Duruşma sırasında Shylock, dramatik yapının "sevilmeyen adam" rolünü zedeleyici sözler sarf eder fakat haklı olduğunu elbette ispatlayamaz. Shylock'un açgözlülükle bıçağını bilediği gerilimli bir duruşmadan sonra Antonio kendisini savunan genç bir avukatın zekâsı sayesinde kurtulur. Avukat ise, kılık değiştirerek mahkemeye katılan Bassanio'nun sevgilisi ve miras sahibi bir genç kız olan Portia'dır. Senette sadece et yazıldığını, kan yazılmadığını savunur. O halde Shylock, tek damla kan akıtmadan senede göre hakkı sayılan eti almalıdır. Eğer kan akarsa, bir Hristiyan'ın kanını akıttığı için Shylock'un tüm mal ve mülkü müsadere edilecektir, kanun böyledir.

Sonuç olarak Shylock, senede dayanan hakkından vazgeçer. Fakat bu sefer de bir Hristiyan'ın canına dolaylı yoldan kastetmekten mallarına el konur, hayatı ise Antonio'nun merhametine bırakılır. Antonio ise Shylock'u Hristiyan olması şartıyla bağışlar.

Uyarlamaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Venedik Taciri oyunu hem beyaz perde hem de televizyon ekranı için birçok uyarlamalar esinlemiştir:

• 1914 — Lois Weber yönetmenliğinde sessiz film.
• Weber bu filmde Portia rolünü de oynamış ve ABD beyaz perdesinde bir uzun film yöneten ilk kadın olmuştur.
  • IMDb'de Venedik Taciri
• 1973 — John Sichel tarafından yönetilen Venedik Taciri adlı İngiliz televizyon filmi
  • Bu televizyon filmindeki bazı oyuncular ve rolleri şunlardır: Laurence Olivier: Shylock, Anthony Nicholls: Antonio, Jeremy Brett: Bassanio, Joan Plowright: Portia, Louise Purnell: Jessica.
  • IMDb'de Venedik Taciri
• 1980 — Jack Gold yönetmenliğindeki BBC televizyonu için film
  • Bazı aktör ve rolleri: Warren Mitchell: Shylock, John Rhys-Davies: Salerio
  • IMDb'de Venedik Taciri
• 1996 — Alan Horrox yönetmenliğindeki İngiliz Channel 4 televizyon kanalı için film
  • Bazı aktör ve rolleri: Paul McGann: Bassanio ve Haydn Gwynne: Portia
  • IMDb'de Venedik Taciri
• 2001 — Trevor Nunn yönetmenliğinde BBC televizyonu için film
  • Bu İngiliz Kraliyet Milli Tiyatrosu temsilinin filmi olup başrolde Henry Goodman Shylock karakterini canlandırmıştır
  • IMDb'de Venedik Taciri
• 2004 — Michael Radford tarafından yönetilen The Merchant of Venice (Venedik Taciri) adlı beyaz perde filmi
  • Bazı aktör ve rolleri: Al Pacino: Shylock, Jeremy Irons: Antonio, Joseph Fiennes: Bassanio, Lynn Collins:Portia, Zuleikha Robinson:Jessica.
  • IMDb'de Venedik Taciri

Türkçeye çeviriler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Venedik taciri. Çev. H. Y. (“Muharrir: İngiliz meşahir erbab kaleminden Şekispir. Mütercimi H. Y.”). İstanbul: Matbaa Abuziyâ – Der Galata, 1301.
• Venedik taciri. Çev. Halide Edib Adıvar Temaşa 8-11, 13 Eylül 1334/1918.
• Venedik taciri. Çev. Mehmet Şükrü. İstanbul, 1930.
• Venedik taciri. Çev. Nureddin Sevin. Ankara, 1938. (İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları,1992.)
• Hamlet ve Venedikli Tüccar. Çev. Şehbal Erdeniz ve Orhan Veli Kanık. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları, 1949.
• Venedik Taciri. Çev. Adnan Yaltı. İstanbul: Zuhal Yayınevi, 1968.
• Venedik Taciri. Çev. Bülent Bozkurt. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1992.
• Toplu Oyunları 1:Kısasa Kısas, Onikinci Gece, Venedik Taciri. Çev. Zeynep Avcı. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları, 1996.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• [1]23 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wikisource'da Venedik Taciri oyununun tam metni İngilizce.

Wikimedia Commons'ta Venedik Taciri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.