Türemiş kelime
| Örnekler |
|---|
|
Türemiş kelime veya türemiş sözcük, isim ve fiil köklerine veya diğer türemiş kelimelere yapım ekleri getirilerek türetilen kelime. Yalın hâldeki türemiş kelimeler gövde olarak da bilinir.[1] Türetilen kelime, genellikle türediği kelimeyle ilişkili olmakla birlikte, tamamen yeni bir anlama sahiptir: su (madde) ve suluk (kap) gibi.
Türemiş kelimeler, türetildikleri kelimenin türüne göre ikiye ayrılır:
İsimden türeyenler: İsim köklerine yapım eki getirilerek yapılan kelimelerdir.
- tuz-lu, demir-ci, odun-luk, akıl-sız-lık, göz-lük-çü, vs.
Fiilden türeyenler: Fiil köklerine yapım eki getirilerek yapılan kelimelerdir.
- sev-gi, sar-gı, bak-ım, yat-ır, vs.
Çekim ekleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Türemiş kelimeler çekim eki alabilir. Bu durumda türemiş kelime özelliğini yitirmezler. Örneğin aşağıdaki cümledeki tüm kelimeler türemiştir:
- Gözlük satıcısı öğrencilerle şakalaşıyordu.
Herhangi bir kökten başlayarak birden fazla türemiş kelime (gövde) oluşturulabilir. Bunlara sırasıyla birincil gövde, ikincil gövde, üçüncül gövde vs. denir.[1] Örnekler:
| kök | birincil gövde | ikincil gövde | üçüncül gövde |
|---|---|---|---|
Birden fazla kez türetilmiş kelimelerde kelime türü kök veya bir önceki gövdeden farklı olabilir. Örnek:
- göz (isim) > gözle- (fiil) > gözlem (isim) > gözlemle- (fiil)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b "gövde." Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu. Erişim: 30 Ocak 2015
 | Dilbilgisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |