Temeşvar
| Temeşvar Timișoara | |
|---|---|
 | |
 Arma | |
  Temeşvar Temeşvar’ın Romanya'daki konumu | |
| Ülke |
 Romanya |
| İl | Timiș ili |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Dominic Fritz |
| Rakım | 90 m (290 ft) |
| Nüfus (2011)[1] | |
| • Şehir | 332,983 |
| • Metropol | 468,162 |
| Zaman dilimi | UTC+02.00 (DAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+03.00 (DAYS) |
| Plaka kodu | TM |
|
Resmî site Temeşvar Belediyesi | |
Temeşvar (Rumence: Timișoara, Almanca: Temeschwar veya Temeschburg, Macarca: Temesvar), Romanya'nın batı kesiminde, Temeş ilinin merkezi şehir. 2011 yılı itibarıyla Romanya'nın üçüncü büyük şehri olan Temeşvar, sosyal, ekonomik ve kültürel olarak Batı Romanya'nın ana merkezidir. Belgrad'ın yaklaşık 130 km kuzeydoğusunda, akışı kanallarla düzenlenmiş Bega Nehri'nin kıyısında yer alır.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Şehir yakınlarında ortaya çıkarılan arkeolojik buluntular yörede Neolitik Çağda ve Roma döneminde yerleşmeler kurulduğunu göstermektedir. Adı kayıtlara ilk kez 1212'de, Roma'ya bağlı Temesiensis adlı bir castrum olarak geçmiştir. Sonradan, o sırada bataklıklarla kaplı olan bölgenin ortasında bir kale inşa edildi. Kale 13. yüzyılda Tatarlar tarafından yerle bir edildikten sonra yeniden yapıldı ve Macar kralı I. Károly (hükümüdarlığı 1310-42) birkaç yıl burada oturdu.
Osmanlılar bu bölgeyi 1552 yılında ellerine geçirdikten sonra Temeşvar Eyaletini kurmuşlar ve Temeşvar kentini bu eyaletin başkenti yapmışlardır. Bu eyalet 1716 yılında bölge Avusturya Arşidüklüğünün eline geçene kadar Osmanlı Devletinin Avrupa'daki en önemli eyaletlerinden biri olarak kalmıştır. 1718'deki Pasarofça Antlaşması'ndan sonra şehir ve Temeşvar Banatı olarak bilinen bölge Viyana'dan yönetilmeye başladı. Bu dönemde bölgeye çoğunluğunu Schwaben Almanlarının oluşturduğu Macar asıllı olmayan gruplar yerleştirildi. Şehir 1848'de Macar devrimciler tarafından 107 gün süreyle kuşatma altında tutuldu. 1919'da Sırpların işgal ettiği Temeşvar, Trianon Antlaşması'yla (1920) Romanya'ya bırakıldı. Romanya cumhurbaşkanı Nicolae Ceauşescu'nun Aralık 1989'da devrilmesiyle sonuçlanan ilk olaylar Temeşvar'da başladı.
2016 yılında, 2021 Avrupa Kültür Başkenti seçildi.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
 Temeşvar iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 17,4 | 20,5 | 28,2 | 32,0 | 34,5 | 38,4 | 39,6 | 41,0 | 39,7 | 33,8 | 27,1 | 20,2 | 41,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 2,3 | 5,6 | 11,9 | 17,6 | 22,8 | 25,7 | 27,8 | 27,6 | 24,0 | 18,1 | 10,3 | 4,2 | 16,5 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | −1,6 | 1,2 | 5,8 | 11,2 | 16,3 | 19,4 | 21,1 | 20,4 | 16,5 | 11,0 | 5,6 | 0,8 | 10,6 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | −4,8 | −2,3 | 1,2 | 5,8 | 10,1 | 13,4 | 14,6 | 14,3 | 11,2 | 6,2 | 2,1 | −1,7 | 5,8 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −35,3 | −29,2 | −20 | −5,2 | −5 | 2,2 | 5,9 | 5,0 | −1,9 | −6,8 | −15,4 | −24,8 | −35,3 |
| Ortalama yağış (mm) | 40 | 36 | 37 | 48 | 65 | 76 | 64 | 50 | 40 | 39 | 48 | 50 | 593 |
| Kaynak: Deutscher Wetterdienst[2] | |||||||||||||
Kültür ve Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir kültür merkezi olan Temeşvar'da aralarında bir üniversitenin de (1945) bulunduğu çeşitli yükseköğretim kurumları, Rumen, Macar ve Alman asıllı sanatçılardan oluşan toplulukların oyunlar sahnelediği bir devlet tiyatrosu, bir devlet opera ve balesi, bir filarmoni orkestrası ve bir kütüphane vardır. Şehir merkezinden geçen, ulaşıma elverişli Bega Kanalının kıyıları boyunca parklar yer alır. Şehirdeki önemli yapılar arasında büyük Katolik katedrali (1736-73), 1791'de onarılan Sırp katedrali (1748) ve bugün bölge müzesi olarak kullanılan 14. yüzyıla ait bir saray sayılabilir.
Şehirde önemli oranda Macar azınlık yaşamaktadır.
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Aynı zamanda bir ticaret merkezi olan Temeşvar, özellikle II. Dünya Savaşı'ndan sonra hızla sanayileşmiştir. Şehirdeki fabrikalarda elektrik motorları ve elektrikli araçlar, kumaş, tarım makineleri ve araçları, kimyasal ve plastik maddeler, ayakkabı ve gıda maddeleri üretilir.
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Temeşvar, sokaklarında elektrikli lamba kullanan şehirler içinde Avrupa’da birinci, dünyada New York’tan sonra ikincidir.
Zafer Meydanı
Lloyd Sarayı
Hotel Continental
Hunyadi Kalesi
Temeşvar Batı Üniversitesi
Temeşvar Politeknik Üniversitesi
Temeşvar Politeknik Üniversitesi spor sahası
33 numaralı otobüs hattı
17. yüzyılda Osmanlı Devleti zamanında Temeşvar Eyaleti sınırları
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Populaţia României pe localitati la 1 ianuarie 2016" (Rumence). INSSE. 6 Haziran 2016. 27 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2017.
- ^ "Klimatafel von Temeswar (Temeschburg) / Rumänien" (PDF). Deutscher Wetterdienst (Almanca). Erişim tarihi: 23 Kasım 2016.
