Sırpça

Sırpça

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sorbca ile karıştırılmamalıdır.
Sırpça
српски
Telaffuz srpski
Bölge Balkanlar
Etnisite Sırplar
Konuşan sayısı 12.000.000  (2011)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemi Kiril alfabesi (Sırp Kiril alfabesi)
Latin (Hırvat alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil  Sırbistan
 Bosna-Hersek
 Kosova
Bölgesel  Çek Cumhuriyeti[2][3]
 Hırvatistan
 Karadağ
 Macaristan
 Kuzey Makedonya[4][5]
 Romanya
 Slovakya[6]
 Yunanistan (Aynoroz'da)
Dil kodları
ISO 639-1 sr
ISO 639-2 srp
ISO 639-3 srp
Map of Serbian language - official or recognized.PNG
  Sırpça'nın resmi dil olduğu yerler.
  Sırpça'nın bölgesel resmi dil olduğu yerler.

Sırpça (Sırp Kiril: српски језик, Latin: srpski jezik), Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil.[7] Hırvatça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir.[8][9] Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır.[10] Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır.

Dilsel özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Alfabe[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırpça hem Latin alfabesi (латиница, latinica) hem de Kiril alfabesi (ћирилица, ćirilica) kullanılarak yazılmaktadır. 19. yüzyılda Kiril alfabesi Sırpçaya uyarlanırken, her ses için bir harf oluşturulmuştur. Bu yüzden Türkçe gibi Sırpça da yazıldığı gibi okunan ve okunduğu gibi yazılan bir dil olmaktadır. Otoriteler her ne kadar iki alfabeyi de tarih boyunca resmî olarak kabul etmiş olsa da tarihsel nedenler öne sürülerekten 2006 yılında Sırbistan Kiril alfabesini tek resmî alfabesi olarak kabul etmeye başlamıştır. Bu yasa sadece resmî evrakları ve devlet konuşmalarını kapsadığı ve günlük dil veya medya, ticaret ve yayın dilleri üzerinde bir hükmü bulunmadığı için Latin alfabesi özellikle özel yayın organları ve sokak levhalarının yazımında yaygınca kullanılmaktadır.[11]

2014 yılında gerçekleştirilmiş bir anket Sırp halkının 47%'sinin Latin alfabesini, 36%'sının ise Kiril alfabesini tercih ettiğini ortaya koymuştur.[12]

Kiril alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш

Latin alfabesi[değiştir | kaynağı değiştir]

A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z Ž

Şiveler[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırpça'nın iki büyük şivesi vardır:

Shtokavian: Standart lehçedir.

Torlakian: İkinci büyük diyalektdir. Sırbistan, Kosova, Makedonya başta olmak üzere diğer Balkan ülkelerinde konuşulur.

Osmanlı Türkçesi ile etkileşim[değiştir | kaynağı değiştir]

Sırpça'nın Sırp-Hırvatça içindeki coğrafi dağılımı (2006)

Sırp-Hırvatçada Osmanlı Türkçesi kökenli yaklaşık 1190 sözcük bulunmaktadır.[13] Aşağıdaki tablo bu kelimelere örnekler içermektedir.

Türkçe Sırpça Türkçe Sırpça Türkçe Sırpça Türkçe Sırpça
yastık jastuk yorgan jorgan böbrek bubreg bakır bakar
börek burek kapı kapija kaldırım kaldrma bayrak barjak
alet alat kalay kalaj çelik čelik kayısı kajsija
dut dud çekiç čekić badem badem tepsi tepsija
çakal šakal sandık sanduk oda odaja köprü ćuprija

Sırpça kelime ve cümle kalıpları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  2. ^ "Minority Rights Group International : Czech Republic : Czech Republic Overview". Minorityrights.org. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012. 
  3. ^ "Národnostní menšiny v České republice a jejich jazyky" [National Minorities in Czech Republic and Their Language] (PDF) (Çekçe). Government of Czech Republic. s. 2. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. Podle čl. 3 odst. 2 Statutu Rady je jejich počet 12 a jsou uživateli těchto menšinových jazyků: [...], srbština a ukrajinština 
  4. ^ "Minority Rights Group International : Macedonia : Macedonia Overview". Minorityrights.org. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012. 
  5. ^ "Ec.Europa.eu" (PDF). 30 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. 
  6. ^ "B92.net". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. 
  7. ^ Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" retrieved 20 Oct 2010 20 Nisan 2012 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi, pp. 15–16.
  8. ^ David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
  9. ^ Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."
  10. ^ Montenegro Census 2011 data, Montstat, "Archived copy" (PDF). 27 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2011. 
  11. ^ "The Constitution". The Constitutional Court of the Republic of Serbia. Archived from the original on 2011-07-23. Retrieved 2010-12-06.
  12. ^ "Ivan Klajn: Ćirilica će postati arhaično pismo". b92.net. 11 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2018. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2019. 

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Benzer Makaleler