Selçuklu Hanedanı
| Selçuklu Hanedanı آلِ سلجوق | |
|---|---|
 Selçuklu Hanedanı | |
| Ülke |
Büyük Selçuklu İmparatorluğu |
| Milliyet | Türkler |
| Kuruluş | 960 |
| Kurucu | Selçuk Bey |
| Yıkılış | 1194 |
| Son hükümdar | II. Mesud |
| Unvan(lar) | Selçuklu Sultanı, Sultan-ı Selatın (Sultanlar sultanı), Sultan-ı Azam (En büyük, en güçlü sultan) |
| Türkiye tarihi |
|---|
 |
| İran tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
 |
Zaman çizelgesi İran portali |
Selçuklu Hanedanı (Farsça: آل سلجوق, Âl-i Selcuk ya da Farsça: دودمان سلجوق Dudman-i Selcuk), Orta Asya kökenli Oğuz Türklerinin bir kolu olan Kınık boyuna mensup bir aile. Dukak'ın soyundan gelen ve Selçuk'un kurduğu Büyük Selçuklu İmparatorluğu ile bir hanedan halini alan Selçuklular 11. ve 14. yüzyıllar arasında Orta Asya'nın bir bölümünü ve Orta Doğu'yu yönetti.
Kuruluşu[değiştir | kaynağı değiştir]
Selçuklular, Orta Doğu'da devletler kurarak 300 yıl boyunca egemen olmuş, Oğuzların Kınık boyundan bir Türk hanedanıdır. Adı, hanedanın kurucusu Selçuk Bey'den gelir. Göçebe Türklerde bozkırdaki ırmakları geçiş büyük önem arzediyordu. Oğuznamede salı keşfeden kişi boyun önemli bir atası sayılmaktadır. Selçukluların kurduğu devletlerin ilki, Büyük Selçuklu Devletidir. Bu devlet daha sonra Anadolu Selçukluları, Kirman Selçukluları, Horasan Selçukluları, Suriye Selçukluları ve Irak Selçukluları devletleri olarak beşe ayrılmıştır.
Türklerin tarih boyunca kurdukları devletlerden en önemlilerinden birisi Büyük Selçuklu Devleti'dir. Selçuklular 24 Oğuz kabilesinden Kınık boyuna mensupturlar. Oğuzlar 10. yüzyılda Sir-i Derya (Seyhun) ile Hazar Denizi'nin doğusu ve Aral Gölü arasındaki bölgede yaşarken Kınık boyu da bunların arasında Sir-i Derya suyunun ağzına yakın oturmakta idi. 10. yüzyılın başında Oğuz Yabgu Devleti'ni "Yabgu" unvanı taşıyan bir hükümdar idare etmekte idi. Selçuklu ailesinin atası olan Temir-Yalıg (Demir yaylı) lakablı Dukak (veya Dokak)'ın Müslüman olduğu rivayeti de vardır. Dandanakan Muharebesi ile Horasan'ı Gaznelilerden alacak olan Tuğrul ile Çağrı Beyler ise Mikâîl'in oğullarıdır.[1][2]
Selçuklular soyağacı[değiştir | kaynağı değiştir]
Hükümdar listesi:
| Dukak Bey | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Selçuk Bey | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Arslan Yabgu | Mikail | Musa Yabgu | Yusuf İnal | Yunus | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kutalmış | Çağrı | 1. Tuğrul (1037-1063) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Süleyman Türkiye Selçuk | 2. Alparslan (1063-1072) | Kavurd Kirman Selçuk | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3. Melikşah (1072-1092) | Tutuş Suriye Selçuk | Tekiş | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 5. Berkyaruk (1094-1105) | 8. Sencer (1118-1157) | 4. Mahmud (1092-1094) | 7. Muhammed (1105-1118) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 6. II. Melikşah (1105) | 9. II. Mahmud (1118-1131) | 12. Mesud (1134-1152) | 15. Süleyman Şah (1160-1161) | 11. II. Tuğrul (1132-1134) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 13. III. Melikşah (1161-1176) | 14. II. Muhammed (1153-1160) | 10. Davud (1131-1132) | 16. Arslan (1161-1176) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 17. III. Tuğrul (1176-1194) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- 9.-17. = Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yönetmiş ve Sencer'ın ölümünden sonra Irak Selçuklular olarak anılmıştır.
Fotoğraflar[değiştir | kaynağı değiştir]
Çift başlı Selçuklu kartalı, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası.
Tuğrul Kulesi, Tuğrul Bey'in anısına Tahran'ın güneyinde dikilen yapı, 12. yüzyıl.
Bitum taşı ile gümüş kakma. 1188-1219 tarihleri arasında Selçuklu sanatına bir örnek, Herat, Afganistan. British Museum.
Soylu erkek başı, 12.-13. yüzyıl, İran.
Satranç seti, 12. yüzyıl, İran. New York Metropolitan Sanat Müzesi.
Selçuklu sultanlarının mezarlarını barındıran Karahan İkiz Türbeleri, 1053, İran.
Selçuklu Lahit, Eskişehir Arkeoloji Müzesi.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Oğuz Yabguluğu
- Suriye Selçuklu Devleti
- Irak Selçuklu Devleti
- Kirman Selçuklu Devleti
- Horasan Selçuklu Devleti
- Atabeylikler
- Gürcistan Kıpçakları
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmış. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
