Sarıdeniz
| Sarı Deniz | |
|---|---|
| |
| Etrafındaki ülkeler ile Sarı Deniz. | |
| Çince adı | |
| Hanzi | 黄海 |
| Pinyin | Huáng Hǎi |
| Korece adı | |
| Hanja | 黃海 ya da 西海 = Hwang Hae - Seo Hae |
| Hangul | 황해 ya da 서해 = Hwang Hae - Sŏ Hae |
Sarı Deniz, Büyük Okyanus'a açılan Doğu Çin Denizi'nin Çin ve Kore yarımadasının içlerine sokulmuş bir uzantısıdır. Denizin adı, içine dökülen Sarı Nehir'in getirdiği alüvyonlarda bulunan sarı kum partiküllerinden gelmektedir.
Denizin en batıdaki uzantısı, çoğu zaman ayrı bir deniz olarak adlandırılır. Eskiden Pechihli Körfezi adı verilen bu yer bugün, Bohai Denizi olarak adlandırılır ve Sarı Nehir aslında buraya dökülür. Sarı Deniz ile Bohai Denizi'ni Liaotung Yarımadası birbirinden ayırır. Kore Körfezi'de Sarı Deniz'in bir uzantısı olarak kabul edilir. Tüm bu alanların toplamı 416 000 km² dir. Denizin en derin noktası 115 metre olarak ölçülmüştür.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Kapsam[değiştir | kaynağı değiştir]
Uluslararası Hidrografik Organizasyon Sarı Deniz'in ("Hwang Hai" olarak da adlandırdığı) sınırlarını şu şekilde tanımlar:[1]
Sarı Deniz, Jeollanamdo'daki Haenam Yarımadasının güney ucundan Jeju Adası'na kadar olan sınırla Japonya Denizi'nden ayrılır ve Jeju Adası'nın batı ucundan Yangtze Nehri ağzına kadar olan sınırda Doğu Çin Denizi'ne bölünür.
Fizyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
Bohai hariç, Sarı Deniz kuzeyden güneye yaklaşık 960 km (600 mi) ve doğudan batıya yaklaşık 700 km (430 mi) kadar uzanır; yaklaşık 380.000 km2 (150.000 sq mi) alana ve yaklaşık 17.000 km3 (4.100 cu mi) hacme sahiptir.[3] Derinliği ortalama olarak yalnızca 44 m (144 ft), maksimum 152 m (499 ft)'dir. Deniz, son buzul çağından sonra (yaklaşık 10,000 yıl önce) deniz seviyeleri 120 m (390 ft) mevcut seviyelerine yükseldiğinde oluşan kıta sahanlığının sular altında kalmış bir bölümüdür. Derinlik kademeli olarak kuzeyden güneye doğru artar.[3] Deniz tabanı ve kıyılara, nehirlerin Bohai Denizi (Liao Nehri, Sarı Nehir, Hai He) ve Kore Körfezi (Yalu Nehri) yoluyla getirdiği kum ve silt hakimdir. Bu birikintiler, kum fırtınaları ile birlikte, deniz adına atıfta bulunulan suyun sarımsı renginden sorumludur.[4]
Kuzeydoğu Asya'nın bir köşesini kaplayan Kore'yi çevreleyen denizler, “ada ulusunu” doğudan, güneyden ve batıdan sınırlar. Kore bunları sırasıyla Doğu Denizi, Güney Denizi ve Batı Denizi (resmen Sarı Deniz olarak bilinir) olarak adlandırmıştır.[5]
Denizdeki başlıca adalar arasında Anmado, Baengnyeongdo, Daebudo, Deokjeokdo, Gageodo, Ganghwado, Hauido, Heuksando, Hongdo, Jejudo, Jindo, Muuido, Sido, Silmido, Sindo, Wando, Yeongjongdo ve Yeonpyeongdo'yu kapsar (tümü Güney Kore'dedir).
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Limits of Oceans and Seas" (PDF) (3rd bas.). International Hydrographic Organization. 1953. Erişim tarihi: 28 December 2020.
- ^ Sand storm over Yellow Sea, nasa.gov
- ^ a b Yellow Sea, Great Soviet Encyclopedia (in Russian)
- ^ Yellow Sea, Encyclopædia Britannica on-line
- ^ "The Seas of Korea". Korean Literature Now (Korece). Erişim tarihi: 2021-03-29.