Salavat Yulayev
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Mart 2016) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Salavat Yulayev ya da Salavat Yulayoğlu (Başkurtça: Салаўат Юлай улы, Salauat Yulay ulı) (d. 16 Haziran 1752, Tekey, Başkurtistan; ö. 8 Ekim 1800, Paldiski, Estonya)[1], ünlü Başkurtistan istiklal savaşcısı ve şairidir. Başkurtistan'ın halk kahramanıdır.
Biyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
16 Haziran 1752 tarihinde Orenburg Guberniyası Tekey (Başkurtça: Тәкәй) Köyü'nde (şimdiki Başkurdistan'ın Salavat ilçesi) doğdu. Tekey Köyü 1775'te yakıldı ve şimdi yok.
1768'de Orenburg Guberniyası'nın valise A. A. Putyatin Salavat Yulayev babası Yulay Aznalin'i Şeytan-Kudey Belediyesi ustabaşı olarak atadı. O zengin, zeki ve etkili bir adam olan, Veraset zilyetlik sahibi idi. Yulay Aznalin Rus İmparatorluk Ordusunda görev yaptı. Düzenli olarak Kalmuklar yol soyguncuları ile çatışmalara katıldı. Aleksandr Suvorov komutasındaki Rus ordusunun kuvvetlerine yardım etmek için Polonya'ya gönderilen, üç bin askeriyle Başkurt süvarisinin müfrezesinin içinde 1772'de Polonya Konfederasyonlarına karşı düzenlenen bir kampanyaya katıldı. Polonya'ya karşı verilen savaşlarda Yulay Aznalin'in gösterdiği cesaret askeri ödüllerle belirlendi, ayrıca Orenburg Guberniyası'nda topraklar ve köyler verildi.
Orenburg Guberniyası'nın gelişimi sırasında, halihazırda yerleşik toprakları terk etmek istemeyen köylüler arasında hoşnutsuzluğa neden olan fabrika tesisleri ve fabrikalarının aktif inşaatı başladı. 1773 yılında Yulay, kolej değerlendiricileri alan tüccar Yakov Tverdyshev ile dava açtı. Yakov Tverdyshev, Esem Zavod il idaresinden ve bazıları daha önce ustabaşı Yulay Aznalin'e verilen köylerden arazi aldı. Yulay, Esem fabrikası altındaki Tverdyshev kardeşlere el konulan ve verilen toprakları yasal prosedürleri ihlal ederek adli olarak iade etmeyi başaramadı.
11 Kasım 1773'te, Sterlitamak düzensiz Başkurt Mishar birliklerinin bir parçası olarak Yulay Aznalin ve 19 yaşındaki oğlu Salavat, isyancılarla silahları geçti ve kendini İmparator Peter ilan eden isyancı Kazak Emelyan Pugachev'in afişleri altında durdu. Salavat Yulaev ve babası Berd kalesinde Pugachev önünde göründüğünde 19 yaşındaydı. O günden 25 Kasım 1774'te tutuklanana kadar (sadece 1 yıl 15 gün), Pugaçov İsyanı olaylarının merkezindeydi. Pugaçov İsyanının birçok önemli savaşında yer aldı.
Kazan'ın düşüşünden sonra Ufa bölgesindeki savaşçı Başkurtları yenmek için 3 yıl gerekti. Başkurtlar yenidi ama boyun eğmediler, çünkü asla vasal olmayı kabul etmeyen bir halktır. Başkurtlar çok az sayıda olmalarına karşın, bir süre sonra Büyük Rusya adını alacak hükümdarlığa karşı hiç durmadan en ufak bir kazanma umudu dahi olmadan başkaldırdılar (1678, 1708, 1776, 1735-1737, 1740 ve 1755). Yemelyan Pugaçov'a 1773 yılında en iyi subaylarından biri olan Salavat Yulayoğlu'nu de armağan etmişlerdir.
Edebiyat[değiştir | kaynağı değiştir]
- Лимонов Ю. А., Мавродин В. В., Панеях В. М. Пугачев и пугачевцы 19741 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- С.И. Хамидуллин. Лик Салавата1 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Гвоздикова И. М. Салават Юлаев : Исслед. док. источников / Рос. акад. наук, Уфим. науч. центр, Ин-т истории, яз. и лит. - [3-е изд., перераб. и доп.]. - Уфа : Китап, 2004. - 230 с. - ISBN 5-295-03358-9
- Галин Г. М. Последний путь Салавата : сподвижники Пугачева в Прибалтике. - Уфа : Китап, 1994. - 126 с. - ISBN 5-295-01488-6
- Идея свободы в жизни и творчестве Салавата Юлаева : всерос. науч.-практ. конф., посвящ. 250-летию со дня рождения Салавата Юлаева (г. Уфа, 3 июня 2004 г.) / [редкол.: И. Г. Илишев (отв. ред.) и др.]. - Уфа : Гилем, 2004. - 460 с. - ISBN 5-7501-0447-8
- Салават-батыр навечно в памяти народной : сб. док. и материалов / Центр. гос. архив обществ. объед. Респ. Башкортостан ; [редкол.: И. М. Гвоздикова (отв. ред.) и др.]. - Уфа : Китап, 2004. - 407 с. - ISBN 5-295-03413-5
- Салауат башҡорт фольклорында: 2 томда. = Салават в башкирском фольклоре : в 2 т.= Salawat in Bashkir Folklore: In 2 vol. / Проект, сост., научн. ред., вступит, ст. и коммент. Ф.А. Надршиной. — Уфа: Информреклама, 2008.
- Салават Юлаев-250 : [сборник / сост. С. С. Саитов]. - Уфа : Китап, 2004. - 237 с. - ISBN 5-295-03430-5
- Сидоров В. В. Был героем Салават. - Уфа : Китап, 2003. - 290 с. - ISBN 5-295-03332-5
- Вахитов Р. Ш. Шежере Салавата. - Уфа : Китап, 2008. - 247 с. - ISBN 978-5-295-04504-2
- Кулбахтин Н. М. Избранные труды : в 5 кн. / Кн. 5 : "Юлай-атаман, сардар-Салават, Кинзя-абыз...". - Уфа : Башкирская энциклопедия - 2016. - 462 с. - ISBN 978-5-88185-315-0
- С. А. Голубцов (1926 - 1931). Предисловие // Пугачевщина. Сборник документов (М bas.). Гос. соц.-экон. изд-во. Г. Е. Мейерсон. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2020. Tarih değerini gözden geçirin:
|yıl=(yardım)
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Согласно опросу в Тайной экспедиции Сената".
  | Bir Rus'un biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
