Roma Tatili
| Roma Tatili | |
|---|---|
| Roman Holiday | |
 "Roma Tatili" (Roman Holiday) filminin özgün sinema afişi. | |
| Yönetmen | William Wyler |
| Yapımcı | William Wyler |
| Senarist |
Dalton Trumbo Ian McLellan Hunter John Dighton |
| Oyuncular |
Audrey Hepburn Gregory Peck Eddie Albert |
| Müzik | Georges Auric |
| Görüntü yönetmeni | Henri Alekan |
| Kurgu | Robert Swink |
| Stüdyo | Paramount Pictures |
| Dağıtıcı |
Paramount Pictures Lale Film (Türkiye, 1954) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram,aşk |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1953 |
| Çıkış tarih(ler)i |
27 Ağustos 1953, New York (ilk gösterim) Kasım 1954, İstanbul (Lale, Ar, Elhamra Sinemaları) |
| Süre | 118 dakika |
| Ülke |
 ABD |
| Dil | İngilizce, İtalyanca |
| Bütçe | 1,5 Milyon $ |
| Hasılat | 5 Milyon $ |
| Diğer adları |
Roma Tatili (Türkiye) Vacances Romaines (Fransa) Vacanze Romane (İtalya) Vacaciones en Roma (İspanya) Ein Herz und eine Krone (Almanya) |
Roma Tatili 1953 ABD yapımı romantik komedi filmidir. Özgün adı Roman Holiday olan film Kasım 1954 tarihinde İstanbul'da Lale, Ar ve Elhamra sinemalarında aynı anda gösterilmiş ve haftalarca vizyonda kalmıştır.[1]
Senaryosunu Dalton Trumbo'nun Ian McLellan Hunter ve John Dighton'la birlikte yazdıkları filmin yapımcısı ve yönetmeni William Wyler'dır. Başlıca rollerinde Gregory Peck, Audrey Hepburn ve Eddie Albert oynamışlardır. Filmde Avrupa'nın kraliyet ailelerinden birine mensup bir prensesin diplomatik Roma ziyareti sırasında resmi protokollerden sıkılarak gizlice elçilik binasından kaçması ve sıradan bir genç kız görünümünde sokaklarda dolaşırken Amerikalı bir gazete muhabiri ile tanışmaları, şehri gezerlerken birbirlerine aşık olmaları anlatılmaktadır.Film tam 10 dalda aday gösterildiği Akademi Ödüllerinden üçünü kazanmıştır. Belçika asıllı aktris Audrey Hepburn'ün En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü'nü kazandığı bu film aynı zamanda onun bir star haline gelerek dünya çapında tanınmasını da sağlamıştır. Film ayrıca En İyi Senaryo Akademi Ödülü ile En İyi Kostüm Tasarımı Akademi Ödülü'nü de almıştır. Audrey Hepburn aynı yıl BAFTA ve Altın Küre ödüllerini de almıştır. Aslında senaryoyu Dalton Trumbo (1905-1976) yazmıştır, ancak o devirde Hollywood'un kara listesinde bulunduğu için filmin açılış yazılarında adı geçmiyordu, bu nedenle Oscar ödülü onun yerine Ian McLellan Hunter'e verilmişti. Akademi 1992 yılında ölümünden 16 yıl sonra Trumbo'nun itibarını iade etti, ödül kayıtlarını değiştirerek ödülü Hunter'dan geri aldı ve 1993 yılında törenle Dalton Trumbo'nun eşine verdi. 2003 yılında film DVD'ye aktarılırken elektronik yöntemle Dalton Trumbo'nun ismi filmin jeneriğine eklendi.
"Roma Tatili", ABD'de "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilmiş ve Kongre Kütüphanesi'nin "Ulusal Film Arşivi"nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.[2]
Özet[değiştir | kaynağı değiştir]
Filmde hangi ülkeden olduğu açıkça belirtilmemiş bir kraliyet ailesine mensup Prenses Ann (Audrey Hepburn) birkaç Avrupa başkentine yaptığı ziyaretlerden sonra maiyeti ile birlikte Roma'ya gelir. O da kaçınılmaz olarak resmi protokole tabidir ve tek bir dakikası bile boş geçmez. Yaşı oldukça genç olan prenses görevi icabı katlanmak zorunda kaldığı bu ağır ve yorucu rutinden sıkılmaktadır. Bir gece doktorunun kendisine uyguladığı sakinleştirici enjeksiyondan sonra yatıp uyuyacağı yerde, Roma'yı özlemini duyduğu bir şekilde, yalnız başına gezmek üzere kaldıkları elçilik sarayından gizlice kaçar. Ancak bir süre sonra ilaç etkisini gösterdiğinde tarihi bir çeşmenin yanındaki bankta sızar kalır. Roma'da görevli Amerika'lı bir gazeteci olan Joe Bradley (Gregory Peck) onu bu şekilde görür ama tanımaz, sarhoş olduğunu sanarak başından atmaya çalışır, başaramayınca istemeye istemeye kaldığı pansiyona götürmek zorunda kalır. Bradley aslında çok başarılı bir gazeteci değildir, az kazanmaktadır hatta Amerika'ya dönecek parayı bile bir araya getirememiştir. Üstelik patronunun verdiği son görev olan "prensesle röportaj yapma" işini bile başaramamıştır, ancak ertesi sabah işe gittiğinde kendinden emin bir şekilde patronu ile bu röportajı yapacağına dair büyük bir iddiaya girer, çünkü son anda büroda prensesin resmini gazetede görmüş ve pansiyonda uyurken bıraktığı kızın prenses olduğunu anlamıştır.
Oyuncu kadrosu[değiştir | kaynağı değiştir]
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Audrey Hepburn | Prenses Ann |
| Gregory Peck | Joe Bradley |
| Eddie Albert | Irving Radovich |
| Hartley Power | Mr. Hennessy |
| Harcourt Williams | Büyükelçi |
| Margaret Rawlings | Kontes Vereberg |
| Tullio Carminati | General Provno |
| Paolo Carlini | Mario Delani |
| Claudio Ermelli | Giovanni |
| Paola Borboni | Temizlikçi kadın |
| Alfredo Rizzo | Taksi şoförü |
| Laura Solari | Sekreter |
| Gorella Gori | Shoe Seller |
| Heinz Hindrich | Dr. Bonnachoven |
| John Horne | Takdimci |
Film hakkında notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Filmin çekildiği yıl Audrey Hepburn tanınmamış bir oyuncuydu. Gregory Peck ise zaten bir yıldızdı. Çekimler bittikten sonra tecrübeli oyuncu, William Wyler'ı uyararak Hepburn'ün bu ilk büyük rolü ile Oscar'ı alacağını söyledi ve Hepburn'ün isminin afişlerde en tepeye yazılmasını önerdi. Yapımcı onun sözünü dinledi, ABD'deki afişler bu şekilde basıldı, Hepburn de Oscar'ı aldı.
- "Roma tatili" tamamı İtalya'da çekilen ilk ABD filmidir.
- Film, karakterlerin Roma şehrinin büyülü ve romantik görüntüleri yanında geri plana itilmemeleri için özellikle siyah beyaz çekilmiştir.
- "Amerikan aleyhtarı aktiviteleri soruşturma komisyonu" (HUAC)'nun Komünist sempatizanı oldukları gerekçesi ile kara listeye aldığı yüzlerce Amerikalı sanatçı arasında, aralarında Edward Dmytryk (yönetmen) ve Dalton Trumbo (senarist)'nun da bulunduğu ve ilk kez 1947 yılında soruşturmaya uğrayan ilk 10 sanatçıya Hollywood 10'luları adı verilmişti.Kara listedekiler özellikle Hollywood'da iş bulamıyorlardı. Bazıları yurt dışına giderken bazıları da takma isimlerle iş yapmak zorunda kalmışlardı. Dalton Trumbo da "Roma Tatili"nin senaryosunu yazmış olmasına rağmen ismini kullanamadığı için senaryoya verilen Oscar ödülü senaryonun yazılmasında yardımı olan, Trumbo'nun arkadaşı Ian McLellan Hunter'a gitmişti. Yıllar sonra Akademi yanlıştan dönerek Trumbo'nun itibarını iade etti, ödülü Hunter'dan geri aldı ve ölümünden 16 yıl sonra 1993 yılında törenle Dalton Trumbo'nun eşine verdi. Bu arada Hunter'ın oğlu babasının ödülünü geri vermek istemediği için Trumbo'nun eşine ikinci bir Oscar verildi. Yani şu anda 1953 yılı En İyi Senaryo Akademi Ödülü'nden iki adet mevcuttur.[3]
- William Wyler'ın bu filmini ısrarla İtalya'da çekmek istemesinin bir sebebi de liberal görüşlerinden dolayı HUAC'ın kendisini de eninde sonunda soruşturmaya çağıracağını düşünmesi olmuştur. Bir süre ülkeden uzaklaşmakla kendisi ve komite arasına bir mesafe koymayı planlamıştı.
- O zamana kadar Amerikalı film yapımcılarının Hollywood dışında film yapması düşünelemezdi bile. Ancak "Roma Tatili" bittiğinde bir şehrin nasıl filmin karakterlerinden biri haline gelebileceğinin en iyi örneği ortaya çıkmış oldu. Zaten bu yeni karakterin filmin diğer karakterlerlerinin önüne geçmemesi için de film renkli çekilmemişti. Seyirci Gregory Peck ile Audrey Hepburn arasında gelişen aşka şahit olurken bir yandan da "kamera" ile "şehir" arasındaki aşkı da hayranlıkla seyrederler.
Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazandığı Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1954 Oscar - En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü - Audrey Hepburn
- 1954 Oscar - En İyi Kostüm Akademi Ödülü - Edith Head
- 1954 Oscar - En İyi Senaryo Akademi Ödülü - Dalton Trumbo
- 1954 BAFTA En İyi Kadın Oyuncu Ödülü (İngiliz) - Audrey Hepburn
- 1954 Altın Küre - Sinema Dalında En İyi Aktris Altın Küre Ödülü - Drama - Audrey Hepburn
Adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1954 Oscar - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü - Eddie Albert
- 1954 Oscar - En İyi Sanat Yönetmeni Akademi Ödülü - Hal Pereira, Walter H. Tyler
- 1954 Oscar - En İyi Sinematografi Akademi Ödülü - Franz Planer, Henri Alekan
- 1954 Oscar - En İyi Yönetmen Akademi Ödülü - William Wyler
- 1954 Oscar - En İyi Kurgu Akademi Ödülü - Robert Swink
- 1954 Oscar - En İyi Film Akademi Ödülü - William Wyler
- 1954 BAFTA En İyi Film Ödülü -
- 1954 BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü - Eddie Albert
- 1954 BAFTA En İyi Erkek Oyuncu Ödülü - Gregory Peck
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Dorsay, Atilla (1993). Benim Beyoğlum. Varlık Yayınları. ss. sayfa 20.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009.
- ^ en:Hollywood blacklist "Hollywood Kara Listesi" ile ilgili geniş bilgi
