Krzysztof Penderecki

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Krzysztof Penderecki
Krzysztof Penderecki 2008
Doğum	23 Kasım 1933(1933-11-23) Dźbica, Polonya
Ölüm	29 Mart 2020 (86 yaşında) Kraków, Polonya
Meslek	Müzisyen, besteci, orkestra şefi, müzik öğretmeni
İmza

Krzysztof Eugeniusz Penderecki (okunuşu: Kışıştof Pendereçki)^[1] (23 Kasım 1933 - 29 Mart 2020). 20. yüzyılın ikinci yarısına damgasını vuran en önemli bestecilerden birisidir. Çalgısal, oratoryo ve opera yapıtlarını içeren geniş bir yelpazeye yayılmış olan eserleri, avant-garde ve geleneksel dillerin sentezidir.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Krzysztof Penderecki çok erken yaşta keman ve piyano dersleri almaya başlamıştır. 1951'de 18 yaşındayken "Krakow Konservatuvarı"nda ileri müzik eğitimine başlamıştır. 1954'ten itibaren Krakow Müzik Akademisi'nde Artur Malewski ve Stanışlas Wiechowicz'den kompozisyon dersleri almaya başlamıştır. 1958'de bu akademiye profesör olarak atanmıştır. 1958'de Penderecki "II. Genç Besteciler için Varşova Yarışması"nda verilebilecek üç ödülün ucunu de birlikte almıştır.

Eğitimci olarak Kraków Müzik Akademisi’nde 1958’den beri ders veren Penderecki, 1972-87 arasında aynı kurumun rektörlüğünü yapmıştır. 1966-68 yılları arasında Essen’deki Volkwang Höchschüle für Musik’te ders vermiş, 1972-78 arasında Yale Üniversitesi Müzik Okulu’nun öğretim kadrosunda profesör olarak yer almıştır. Ayrıca Londra Royal Academy of Music, Belin Akademie der Kunste, Buenos Aires Academia Nacional de Bellas Artes, Bern Académie Internationale de Philosophie et de l'Art, Polish Academy of Science, Royal İrish Academy of Music in Dublin’in üyesidir.

1972’de Krzysztof Penderecki orkestra şefliği kariyerine başlamış ve aralarında Münih Philharmonic Orchestra, Norddeutscher Rundfunk Orchester Hamburg, Leipzig Mitteldeutscher Rundfunk Sinfonie Orchester, NHK Tokyo, Osaka Philharmonic, Londra Senfoni Orkestrası, Sinfonia Varsovia, Philadelphia Orchestra, New York Philharmonic’in yer aldığı önemli orkestraları yönetmiştir. 1993’ten bu yana, San Juan (Puerto Rico)’da düzenlenen Pablo Casals Festivali’nin Sanat Yönetmeni’dir.

Besteci 29 Mart 2020 tarihinde uzun bir hastalık süreci sonucunda, yaşamakta olduğu Kraków‘da hayata veda etmiştir.

Seçilmiş eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Prömiyeri yapılmış en önemli eserleri şöyle sıralanabilir:

Threnody for the Victims of Hiroshima (Hiroşima Kurbanları için Ağıt 1960),
St. Luke's Passion (1966),
Dies irae (1967),
Utrenja (1970-1971),
Cosmogonia (1970);

Operalar[değiştir | kaynağı değiştir]

The Devils of Loudun (Loudun Şeytanları 1968-1969),
Paradise Lost (Kayıp Cennet 1976-1978),
The Black Mask (Siyah Maske 1984-1986),
Ubu Rex (1990-1991);
Polish Requiem (1980-1993).

Çalgısal yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Senfoni no.1 (1972),
Senfoni no.2 (1980),
Senfoni no.3 (1995),
Senfoni no.4 (1989),
Senfoni no.5 (1992);
Keman Konçertosu (Isaak Stern’e adanmış 1977),
Viyolonsel Konçertosu no. 2 (Mstislav Rostropovich’e adanmış 1982),
Flüt Konçertosu (Jean-Pierre Rampal’e adanmış 1992),
Sinfonietta per archi (1992),
Metamorphoses, Keman Konçertosu no.2 (Anne-Sophie Mutter’e adanmış 1992-1995).

Krzysztof Penderecki son dönemde iki oratoryo tamamlamıştır. Bunlar 1996’da şehrin 3000. kuruluş yıldönümü için ısmarlanmış olan Seven Gates of Jerusalem (Kudüs’ün Yedi Kapısı) ve Credo’dur. Credo ilk kez Temmuz 1998’de Oregon Bach Festivali’nde Helmut Rilling yönetiminde seslendirilmiştir.

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralarında Medicean, Sibelius, Herder, Jurzykowski, İsrail Karl Wolf Vakfı gibi pek çok ödülün sahibi olan Penderecki; Rochester, Leuven, Bordeaux, Belgrade, Poznań, Warsaw, Glasgow ve Washington’daki Georgetown üniversiteleri tarafından kendisine sunulan çok sayıda fahri doktora unvanının sahibidir.