Kristiansand

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kristiansand
Şehir

Arma
Takma ad: Norveç'in Limanı
Kristiansand
Ülke	Norveç
İl	Vest-Agder
Yüzölçümü
• Şehir	261,11 km² (10.081 mil²)
Rakım	0 m (0 ft)
Nüfus
• Şehir	87,446
• Kent	154,346
• Metropol	155,648
• Yoğunluk	11/km² (20/mil²)
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Resmî site www.kristiansand.kommune.no

Kristiansand Norveç’in coğrafik Sorlandet (Güney Norveç) bölgesinde Vest-Agder ilinde bir şehir, bir belediye ve il başkentidir.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristiansand belediyesi Norveç'te beşinci büyük belediye olup (1 Ocak 2014 itibarıyla 85,681 kişidir. Kristiansand şehirsel bölgesinin nüfusu (1 Ocak 2013 itibarıyla) 154,346 kişi olup Norveç'te beşinci büyük şehirsel bölgedir. "İstatistik Norveç Kurumu" bölgedeki kentsel merkez yanındna bu belediüye arazisi içinde 4 diğer yoğun nüfuslu yerleşke ismi de vermektedir: 3,526 kişi nüfuslu; Skålevik (Flekkerøy) , 1,636 kişi nüfuslu Stra ; 1,803 kişi nüfuslu Justvik ve 1,396 kişi nüfuslu Tveitü;.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristiansand 5 Aralık 1643'de yeni bir şehir olarak Danimaraka Kralı olan İV. Christian tarafından kuruldu. Şehrin merkezinin adı birbirine dik olarak kurulan sokaklardan oluştuğu için "Kvadratüren" olarak anılmaktadır. Norveç Krallığı veliahtı olan Prenses Mette-Marit bu şehirde doğmuş ve bu şehirde bulunan bir okula devam etmiştir.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristiansand'ın iklimi kuzeyde ve Kuzey kutbuna yakınlığına rağmen beklenenden gayet ılıman olup çok daha güneyde bulunan Güney İngiltere ve Fransa'da Bretonya iklimlerine çok benzemektedir. Norveç'in diğer bölgelerinin aksine bu şehir ve civarındaki bölgede dört tane birbirinden değişik nitelikli mevsim, özellikle sıcak yazlar ve soğuk kış yaşanmaktadır. Kar yağışları Aralık sonlarında, Ocak ve Şubat aylarında olmaktadır. Kar yağışı çok olabilmektedir ; örneğin Kristiansand Havaalanı'nda günlük rekor kar yağışı 170 cm olmuştur. Ama yağan kar fazla bir müddet yerde kalmadan hemen erimektedir. Bu kentin bu ılıman iklimine neden Atlas Okyanus'ndan kuzeye gelen Körfez Akıntısı sıcak su akıntısının kentin yakınlarında bulunan Norveç derinliklerinden denizin üst tabakalarınındaki akıntılarını ısıtmasıdır.

Kristiansand (1991-2020) iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	13,9	15,8	21,9	23,7	26,1	30,7	31,2	32,6	26,3	20,4	17,1	13,6	32,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	3	3	6	11,0	15	19	21	20	17	12	7	4	11,5
Ortalama sıcaklık (°C)	0,2	0,2	2,3	6	10,7	14,4	16,6	15,9	12,4	7,9	4	0,9	7,6
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−2	−3	−1	2	6	10	13	12	9	5	2	−1	7,4
En düşük sıcaklık (°C)	−28,2	−27,9	−21,7	−11,7	−4	0	3,7	1,9	−2,3	−8,4	−18,8	−22,9	−28,2
Ortalama yağış (mm)	147,2	98,2	87,5	64,8	80,3	85,5	80,6	120,7	134,3	169,7	161,3	151,4	1.381,5
Kaynak: Norveç Meteoroloji Enstitüsü ^[1]

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Günümüzde Kristiansand'ın ana ekonomik önemi denizden çıkartılan Norveç petrol üretimi için inşaat ve mal ve malzeme tedariki sağlamak ana liman hizmetlerine destek üssü olmasından gelmektedir. Fakat son yıllarda şehir yörel idarecileri şehri bir turizm merkezi yapmak için yatırımlar ve çalışmalar yapmışlardır.

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir yakınlarında yoğun ormanlık araziler bulunmaktadır. Beneheis ve eski sahil topçuluk kalesı olan Odderoya'da gece bile ışıklandırılmış gayet iyi ve popüler kayakçıık yapma alanlari ve özel yürüyüş ve trekking yapma patikaları bulunmaktadır. Yürüyüş patikalarından biri özel olarak tekerlekli sandalye kullanması gerekli engelli kişilerin de kullanabilmesi için hazırlanmıştır.

Kristiansand şehrinin içinden geçen Otra ve Tovdalselva nehirlerin şehrin sahilde bulunan alanlarında Kuzey Denizi'nin Skagerrak adı verilen boğaza katılmaktadır.

Şehir yaz aylarında deniz sporları ve tatilleri için popüler olarak yerli ve İskandinav turist çekmektedir. Bu şehrin önemli plajları şunlardır:

"Bystranda": Şehir merkezi olan Kvadratum'un doğusunda ve Tangen'de bulunan kumluk plajdır. Bu bedava halka açık plajın yanında "Aquarama" adını taşıyan açık hava havuzları ve kapalı havuzları ihtiva eden yüzücülük kompleksi bulunmaktadır. Aquarama'nın yanında komşu bulunan "Scandic Hotel Bystranda" oteli Güney Norveç'in en büyük lüks hotelidir. Kristiansand'da bulunan en lüks ve büyük pahalı fiyatlı apartman daireleri plajın doğusundadır. Tangen'de de bir prestijli özel lise bulunmaktadır. Bu plaj ve hemen yakınlarındaki spor tesislerinde plaj voleybolu kortları; çocuk bahçeleri ve kaykay yapma pistleri ve kıyıda daha denizin daha derin kısımlarına tekerlekli engelli vasıtasınin veya çocukların girmesini kolaylaştırmak için özel hafif yokuşlu girişler bulunmaktadır. Bu plajın ortasında denizin içinde bir heykel vardır. Bystranda plajinda her yıl yaz aylarından İskandinavya'da en büyük plaj festivali olan bir Yaz Festivali yapılmaktadır.
"Hamresanden": Hansen semti ile Kjevik'teki Kristansand Havaalanı arasından bulunmaktadır. Bu plajın kumları deniz kenarında 3 km uzunlukta olup bu Kristiansand'de bulunan en uzun plajdır. Plajda sahil kenarından üç değişik kamping merkezi ve bir apartman otel bulunmaktadır.
" Sømstrand": Kristansand'ın hemen yakında bulunan Som mevkinde bulunmaktadır ve "çıplaklar" plajıdır.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

1966'da Kristiansand şehri İsnadinavya'da "Avrupa Ödülü"'nu alan ile şehri olmuştur.

Kristiansand bir üniversite şehri olmaya başlamıştır. 2007'de birkaç yerel yüksek uygulamalı bilimler yüksek eğitimi sağlayan kolejin birleştirilmesi ile bir devlet sektörü üniversitesi olarak Ağder Üniversitesi adıyla kurulmuştur. Bu üniversitenin, biri şehir içinde, iki kampüsü bulunmaktadır ve kayıtlı öğrenci sayısı 10,000 'i geçmiştir. Üniversitede 5 fakülte bulunmakta ve geniş bilimsel alanlarda yüksek eğitim sağlanmaktadır. Üniversiteye bağlı olan "Sørlandet Kunnskapspark" bilimsel ve teknoloji parkı merkezi devlet, vakıflar sektörü ve özel sektörün sağladığı fonlarla bilimsel araştırma ve geliştirme alanlarında çalışmaktadır. 2012'de "Ağder Nöroff Üniversite Koleji" Üniversitesi bir özel sektör ünivesitesi olarak kurulmuştur. Bu özel üniversitenin spesialize olduğu üç değişik alandaki üniversite diplomasi "Komputer Oyunları"; "Animasyon" ve "Dijital Adlı Tip" alanlarındadır.

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristiansand Norveç ve İskandinavya yarımnadasını kıtasal Avrupa'ya hava yolu ve deniz yolu bağlayan bir ulaşım ve iletişim ağı merkezi de olmuştur. Şehir merkezinde bulunan feri merkezi olan limandan Danimarka'daki Hırtshals ve Hanstholm feri limanlarına düzenli feriler işletilmektedir.

Şehirde şu karayolları bulınmaktadır:

"Otoyol E18": Avrupa Yolu olan E18 Otoyolu Kristianstad'ın en önemli kara yoludur. Bu E18 Otoyolu E39 Otoyolunun Kvadratüren'de şehir köprüsünden Danimarka'ya gidiş noktasından bağlanır. Buradan Kristiansand belediye bölgesini geçip; Arendal'a; oradan Osloya oradan da Stockholm'a gider.
"Otoyol E39": Trondheim'da başlar, Batı Norveç'i kateder ve Vast-Adger ilinin sahil belediyelerinden geçer. Kritiansand'a gelir. Burada şehir içinde sahilde bulunan feri limanına gelir. Feri ile geçilmekden sonra bu yol Danimarka'da ilerler.
"Norveç Milli Yolu 9": Kristiansand'da başlar. Vest-Agder ilinde Grim ve Vennesla baeldiye arazilerindne geçerek bu ilçeden çıkar. Telemark ilinde sona erer.
"Norveç Milli Yolu 41": Hanes'de başlar ve Kjevik'te bulunan Kristianstad Havaalanı'na gider. Oradan Kviteseid, Telemark iline gidip son bulur.
"İlçe Yolu 401": Otoyol E18 yapılmadan kullanılmakta olan yoldu.
"İlçe yolu 456";
"İlçe yolu 457";
"İlçe yolu 471" .

"Kristiansand Garı" 1895'te açılmıştır ve şehrin batısında kuruludur. DEvelet sektöröüne bağlı "Norveç Demirylolu İdaresi"'ne bağlıdır. Bu istasyondan Vest-Agder ve Aust-Agder ilçelerinde küçük kasabalara giden seferler vardır. Yörel tren seferiStaravanger'e ve milli ekpres tren seferi Oslo'ya gitmektedeir.

Şehrin havaalanı merkeze 12.5 km doğuda bulunan Kjevik'tedir. Bu havalanından Avrupa ve Norveç şehirlerine düzenli uçuş seferleri yapılmaktadır.

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristiansand şehrinin şu yabancı ülkeler şehirleri ile resmi "kardeş şehir" bağlnatıları vardır:

Gdynia, Polonya Hjørring, Danimarka Kerava, Finlandiya Letchworth, Birleşik Krallık Münster, Almanya^[2]	Orléans, Fransa Rajshahi, Bangladeş Reykjanesbær, İzlanda Trollhättan, İsveç Walvis Bay, Namibya

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kristiansand panorama
Kristiansand'da Vest-Agder eyaleti idari merkez binası
Kristiansand Tollbodgata'da tahtadan evler Avrupa'da en uzun birine bağlı tahtadan evler sırası
Kristiansand yat limanı
Kristiansand Bystranda plajı
Kristiansand Hamresanden plajı
Kristiansand şehir merkezi doğuşu Tangen
Kristiansand'ın doğuşu geceleyin
Kristiansand Kilen Tiyatro ve konser salonu
Kristiansand - Agder Tiyatrosu
Kristiansand Üniversitesi şehir kampüsü
Kristiansand'da Dyrepark E18 otoyol kavşağı
Kristiansand şehir otobüsleri terminali ve arka palanda tren garı
Kristiansand Havaalanı, Kjevik