İskoçya hükümdarları listesi

İskoçya Krallığı hükümdarları listesi İskoçya Krallığı devletinde hükümdarlık yapan kişilerin listesidir. İskoçya Krallığı 843'ten 1707'ye kadar devam eden Britanya adasının kuzeyinde kurulmuş bir devlettir. Bu İskoçya Krallığı devletinin hükümdarları İskoçya Krallarıdır.

Açıklamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

İskoçya Krallığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Geçmişten gelen geleneklere göre birinci İskoçya Krallığı Kralı 843'te kurmuş olduğu egemen devletin kralı olan Kenneth MacAlpin (Çináed mac Aılpín) idi. "İskoçya Krallığı" ile ondan önce aynı yerde devlet olan "Piktler Krallığı" arasındaki kavram farkı olduğu kabul edilmektedir. Fakat bu kavram farkı orta çağlarda ortaya çıkmış olan bir efsaneye ve isimlendirmede yapılan bir anlam karışıklığına bağlanmaktadır. Kral III. Donald döneminde İskoçya resmi silsile listeleri 9. yüzyılın sonunda Latinceden konuşulan dile değiştirildiği zaman, Latince "Rex Pictorum (Piktler Krallığı)" teriminin çevirisi "ri Alban (Alba Krallığı)" olarak yapılmıştır. Daha eskiden İskoç Galce'de "Alba" Britanya'nın tümünü nitelendirmekte iken, çeviri zamanında İskoç Galce anlam değiştirmiş, Alba "Piktler Krallığı" anlamına gelmişti.^[1] Böylece 843'ten sonraki İskoçca Galce'de "Alba Krallığı" olarak ifade edilen "Piktler Krallığı" İngilizcede "İskoçya Krallığı" oldu. Böylece "İskoçya Krallığı"'nın 843'te kurulmuş olduğu günümüzde hem İngiltere'de hem de İskoçya'da kabul edilip kullanılmaktadır.

İskoçya Krallığı 843 -1707 dönemi içinde "İskoçya Kralı" adı verilen hükümdarlar tarafından idare edildi. Fakat 1603'te İngiltere Krallığı ve İskoçya Krallığı tek bir şahıs üzerinde toplandı; 24 Temmuz 1567'den beri İskoçya Kralı olan Vİ. James, şahsen 24 Mart 1603'dan itibaren İngiltere Kralı İ. James oldu. Şahsen krallık tek kişi üstünde olmakla beraber hukuken ve gerçek devlet idaresi bakımından bu iki krallık iki ayrı egemen devletti. Bu iki krallık devleti ve tek şahsın krallığı 1707'de İskoçya Krallığı devletinin İngiltere Krallığı devleti ile birleşip tek bir Büyük Britanya Krallığı kuruluncaya kadar hukuken devam etti.

İskoçya Krallığı'nda fetret dönemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İskoçya Krallığı üç ayrı devirde tek bir kral tarafından idare edilmemiştir ve bu karışıklık dönemlerine kimin hükümdar olduğu açıkça bilinmesi imkânsız olmaktadır.

• 1290-1292 dönemi : Norveçli Margherita, İskoçya Kraliçesi'nin 1290'da Norveç'ten tac giymek üzere gelmekte iken bir deniz kazasında ölümü ile bir kriz başladı. I. William'ın yaşayan çocukları ve birinci oğullardan gelme varisleri bulunmamakta idi. Krallık "İskoçya Muhafızları (Guardians of Scotland)" adı verilen 6 kişiden oluşan bir naipler heyeti idaresine verildi ve bu idare yeni bir hükümdar seçme görevine koyuldu. İskoçya Krallığı için eski krallarla yakın uzak akrabalığı olan 13 namzetin bulunduğu bilinmekteydi. Bunlar arasında en önemlileri I. William'ın küçük kardeşi Huntington'lu David'in büyük torunu olan "John de Balliol" gelmekteydi. Diğer güçlü namzet ise Huntington'lu David'in torunu ve Ananadale Lordu unvanını taşıyan "Robert de Brus" idi. İskoçya'nın önemli soyluları, İngiltere Kralı I. Edward'ı namzetler arasından seçim yapmak için hakem tayin ettiler. I. Edward seçimini yaptı; ama seçtiği kral namzetini İngiltere Kralına tabi bir kral olarak kabul ettiğine dair bir yemin vermeye zorladı. Sonunda I. Edward İskoçya Kralı olarak John de Balliol'u seçti ve ondan istediği yemini aldı. John de Baliol çok yeteneksiz ve zayıf bir İskoçya Kralı olarak hüküm sürmeye başladı. Fakat 1296'da İngiltere Kralı I. Edward onu İskoç Krallığı'ndan feragate zorladı ve İskoçya Krallığı'nı hukuken İngiltere Krallığı'nın bir parçası haline getirmeye çalıştı.
• 1296-1306 dönemi: İskoçlar I. Edward'ın politikasını kabul etmediler ve 10 yıl İskoçya'da kral olarak hükümdar bulunmadı. İskoçlar isyan ettiler ve I. Edward'ın İngiltere Krallığı devletinin kendi devletleri olmadığını ilan ettiler. İskoçya Krallığı idaresi yeni bir 6 kişiden oluşan "İskoçya Muhafızları (Guardians of Scotland)" adı verilen bir naipler heyeti altında olduğu ilan edildi. Önce bu naipler heyeti içinde bulunan William Wallace ve sonra da onun yakalanıp idamından sonra 1290'da krallığa namzet olan "Robert de Brus"un torunu olan Robert Bruce İngilizlere isyan edip savaşa giriştiler. Robert Bruce, 1292'de de İskoç Kralığı'na namzet olan ve yeni naipler heyeti içinde bulunan, Bodenach Lordu Comyn'i 1306'da Dumfries'de öldürttü. Aynı yıl 1306'da Robert Bruce İskoçya Krallığı kralı ilan edilip Sconce'da İskoçya Kralı olarak taç giydirildi. İngilizlerle harp değişik safhalarda devam etti.
• 1651-1660 dönemi: Şahsen hem İskoçya Kralı ve hem de İngiltere Kralı olan I. Charles aleyhine İngiltere'de Parlamento isyan etti ve 8 yıl süren bir İngiliz İç Savaşı ortaya çıktı. İngiliz Parlamento güçleri Oliver Cromwell idaresinde galip geldiler ve 1649'da I. Charles'i idam ettiler. İngiltere Parlamentosu İngiltere Krallığı'nın sona erdiğini ilan ettiler. Ama İskoçya Parlamentosu bunu kabul etmedi ve idam edilmiş kralın oğlu II. Charles'i İskoçya Krallığı Kralı olarak kabul ettiler; onun geleneksel İskoçya Krallığı taç giydirme störeni 1649'da Sconce'da yapıldı. II. Charles İskoçya Kralı olarak İskoçya'da 1651'e kadar hüküm sürdü. 1651'de İngiliz güçleri Oliver Cromwell komutasında İskoçya'ya girip ülkeyi işgal edip ellerine geçirdiler ve İskoçya Kralı olan II. Charles da Fransa'ya kaçtı. İskoçya özel bir İskoçya Krallığı hükümdarı olmadan 1651-1660 arasında İngiltere işgali altında bulundu. 1660'ta ise İngiltere Krallığı restore edildi ve Fransa'dan sürgünden gelen II. Charles tekrar şahsen hem İngiltere Kralı hem de tekrar İskoçya Kralı olarak hüküm sürmeye başladı.

İskoçya Krallığı'nın son dönemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1603'te İngiltere kraliçesi olan I. Elizabeth'in çocuksuz olarak ölmesinden sonra en yakın akrabası olması dolayısıyla İngiltere Krallığı tahtı kralı İskoçya Krallığı kralı olan İV. James'a geçmiştir. 24 Temmuz 1567'den beri İskoçya Krallığı Kralı olan Vİ. James, aynı zamanda şahsen 24 Mart 1603'dan itibaren İngiltere Krallığı Kralı oldu ve bu krallık için İ. James olarak anılmaya başlandı. Böylece İngiltere Krallığı ve İskoçya Krallığı tek bir şahıs üzerinde toplandı. Fakat şahsen krallık tek kişi üstünde olmakla beraber hukuken ve gerçek devlet idaresi bakımından bu iki krallık iki ayrı egemen devletti. Bu nedenle İskoçya Krallığı kralı olan şu hükümdarlar İngiltere Krallığı için şu değişik isimde tanınmaktadır:

İskoçya Krallığı ismi	İngiltere Krallığı ismi	Saltanat dönemi
VI. James	I. James	1567-1625: İskoçya Kralı 1603-1625: İngiltere Kralı
VII. James	II. James	1685-1689
II. William	III. William	1689-1702

Bu iki krallık devleti ve tek şahsın krallığı 1707'de İskoçya Krallığı devletinin İngiltere Krallığı devleti ile birleşip tek bir Büyük Britanya Krallığı devleti kuruluncaya kadar hukuken devam etti. Böylece son ayrı olarak İskoçya Krallığı hükümdarı ve İngiltere Krallığı hükümdarı olan Kraliçe Anne şahsen hukuken ayrı olan iki krallık devlet başkanı olarak 1702-1707 döneminde saltanat sürdü ve 1707'den sonra ise hukuken tek devletin hükümdarı olarak Büyük Britanya Krallığı hükümdarı olarak 1707-1714 arasında tahtta bulundu.

Son İskoçya Krallığı taç giyme töreni 1605'te Sconce'da II. Charles için yapılmış olmakla beraber son İskoçya Krallığı hükümdarının, taç giyme töreni yapılmayan, Kraliçe Anne olduğu kabul edilmektedir.

İskoçya Kralları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Alpin Hanedanı (848-1034)[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	I. Kenneth	Cináed mac Ailpín	843-858	Geleneksel 1. İskoçya Kralı
	I. Donald	Domnall mac Ailpín	858-862	I. Kenneth'in kardeşi
	I. Constantine	Causantín mac Cináeda	862-877	I. Kenneth'in oğlu
	Aedh	Áed mac Cináeda	877-878	I. Kenneth'in oğlu
	Eochaid	Eochaid mac Cináeda	878-889	Aedh'in yeğeni Giric ile birlikte
	Giric	Giric mac Dúngail	878-889	Aedh kuzeni Eochaid ile birlikte
	II. Donald	Domnall mac Causantín	889-900	I. Constantine'in oğlu
	II. Constantin	Causantín mac Áeda	900-943	Aedh'in oğlu
	I. Malcolm	Máel Coluim mac Domnaill	943-954	II. Donald'ın oğlu
,	Indulf	Ildulb mac Causantín	954-962	I. Constantine'in oğlu
	Dubh	Dub mac Maíl Choluim	962-966	I. Malcolm'un oğlu
	Cuilén	Cuilén mac Ilduilb	966-971	Indulf'un oğlu
	II. Kenneth	Cináed mac Maíl Choluim	971-?973	I. Malcolm'un oğlu
	Amlaib	Amlaíb mac Ilduilb	?973-977	Indulf'un oğlu
	II. Kenneth	Cináed mac Maíl Choluim	977-995	2. hükümdarlık
	III. Constantine	Causantín mac Cuiléin	995-997	Culen'in oğlu
	III. Kenneth	Cináed mac Duib	997-1005	Dubh'un oğlu
	II. Malcolm	Máel Coluim mac Cináeda	1005-1034	II. Kenneth'in oğlu

Dunkeld Hanedanı (1034-1286)[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	I. Duncan	Donnchad mac Crínáin	1034-1040	II. Malcolm'un yeğeni
	Macbeth	Mac Bethad mac Findláich	1040-1057	II. Malcolm'un yeğeni
	Lulach	Lulach mac Gille Comgaín	1057-1058	III. Kenneth'in yeğeni
	III. Malcolm	Máel Coluim mac Donnchada	1058-1093	I. Duncan'in oğlu
	III. Donald	Domnall mac Donnchada	1093-1094	I. Duncan'in oğlu
	II. Duncan	Donnchad mac Maíl Choluim	1094	III. Malcolm'un oğlu
	III. Donald	Domnall mac Donnchada	1094-1097
	Edgar	Étgar mac Maíl Choluim	1097-1107	III. Malcolm'un oğlu
	I. Alexander	Alaxandair mac Maíl Choluim	1107-1124	III. Malcolm'un oğlu
	I. David	Dabíd mac Maíl Choluim	1124-1153	III. Malcolm'un oğlu
	IV. Malcolm	Máel Coluim mac Eanric	1153-1165	I. David'in yeğeni
	I. William	Uilliam mac Eanric	1165-1214	I. David'in yeğeni
	II. Alexander	Alaxandair mac Uilliam	1214-1249	I. William 'in oğlu
	III. Alexander	Alaxandair mac Alaxandair	1249-1286	III. Alexander'in oğlu

Sverve Hanedanı (1286-1290)[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	Margherita		1286 - 1290	III. Alexander'i kizi Marguerite ile Norveç Kralı II. Eric'in kizi. Tac Giydirme töreni yapılamadan İskoçya'ya deniz seyahati sırasında öldü.

Birinci Fetret Dönemi (1290-1292)[değiştir | kaynağı değiştir]

Balliol Hanedanı (1292-1296)[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	John Balliol	John de Balliol	1292 - 1296	I. William'in kardeşi Huntingdon'lu David'in torunu	-

İkinci Fetret Dönemi (1296-1306)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bruce Hanedanı (1306-1371)[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	I. Robert	Robert de Brus	1306-1329	I. William'in kardeşi Huntingdon'lu Davidin torunu
	II. David	David de Brus	1329-1371	I. Robert'in oğlu	-

Stewart/Stuart Hanedanı (1371-1707)[değiştir | kaynağı değiştir]

Stewart (1371-1651)[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	II. Robert	Roibert II Stiùbhairt	1371-1390	I. Robert'in yeğeni
	III. Robert	Roibert III Stiùbhairt, An Righ Bhacaigh	1390-1406	II. Robert'in oğlu
	I. James	Seumas I Stiùbhairt	1406-1437	III. Robert'in oğlu
	II. James	Seumas II Stiùbhairt	1437-1460	I. James'in oğlu
	III. James	Seumas III Stiùbhairt	1460-1488	II. James'in oğlu
	IV. James	Seumas IV Stiùbhairt	1488-1513	III. James'in oğlu
	V. James	Seumas V Stiùbhairt	1513-1542	IV. James'in oğlu
	I. Mary	Mairi Stiùbhairt	1542-1567	V. James'in kızı
	VI. James (İskoçya kralı) I. James , İngiltere Kralı	Seumas VI Stiùbhairt	1567-1625: İskoçya Kralı 1603-1625: İngiltere Kralı	I. Mary İskoçya Kraliçesi'nin oğlu VII. Henry, İngiltere Kralı'nın torunu
	I. Charles (İskoçya kralı) ve İngiltere Kralı	Teàrlach I Stiùbhairt	1625-1649: İskoçya Kralı ve İngiltere Kralı	VI. James'in oğlu 30 Ocak 1649'da Londra'da idam edildi.

Üçüncü Fetret Dönemi (1651-1707)[değiştir | kaynağı değiştir]

Stuart (1660-1651) Restorasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Resim	İsim	İskoç Galce İsim	Hüküm Süresi	Notlar
	II. Charles (İskoçya kralı) ve İngiltere Kralı	Teàrlach II Stiùbhairt	1649-1651 ve 1660-1685	I. Charles'in oğlu
	VII. James (İskoçya kralı) II. James , İngiltere Kralı	Seumas VII Stiùbhairt	1685-1689	I. Charles'in oğlu 1689'da "Devrim" ile hem İskoçya ve hem de İngiltere Krallık tahtından indirildi
	II. Mary, İskoçya Kraliçesi ve İngiltere Kraliçesi	Mairi II Stiùbhairt	1689-1694: İskoçya Kraliçesi ve İngiltere Kraliçesi Kocası II. William ile birlikte	VII. James'in kızı
	II. William (İskoçya kralı) ve (III. William adı ile) İngiltere Kralı	Uilleam Orains, "William of Orange"	1689-1694: İskoçya Kralı ve İngiltere Kralı 1689-1702: Karisi II. Mary ile birlikte 1694-1702: Tek başına	II. Mary'nin kocası Anne tarafından I. Charles'in torunu
	Anne, İskoçya Kraliçesi ve İngiltere Kraliçesi	Anna Stiùbhairt	1702-1707: İskoçya Kraliçesi ve İngiltere Kraliçesi 1707-1714: Büyük Britanya ve İrlanda Krallığı kraliçesi	II. Mary ile II. William'ın kızı

İskoçya hükümdarları zaman çizgisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]