I. Harald (Norveç kralı)
| I. Harald | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Norveç Kralı | |||||
| Hüküm süresi | 872-933 | ||||
| Sonra gelen | I. Erik | ||||
| Doğum |
y. 850 Rogaland | ||||
| Ölüm |
y. 933 Rogaland | ||||
| Defin | Haraldshaugen | ||||
| Eş(ler)i |
Ragnhild Eriksdotter Åsa Håkonsdotter | ||||
| Çocuk(lar)ı |
I. Erik I. Haakon Ragnvald Bjørn Halvdan | ||||
| |||||
| Babası | Halfdan | ||||
| Annesi | Ragnhild Sigurdsdotter | ||||
| Dini | Paganizm | ||||
I. Harald, lakabı Sarışın Harald ya da Güzel saçlı Harald (Güzel saç Harald, Güzelsaç Harald), Norveççe Harald Hårfager, Eski İzlanda dilinde Harald Hárfagri (d. y. 850/860 - ö. y. 933), Norveç Kralı (872-933), tüm Norveç üzerinde egemenlik iddiasında bulunan ilk kral, 9. yüzyılda yaşamış savaşçı İskandinav şeflerinin en büyüklerinden biridir. Gerçekte ülkenin batı kıyıları haricinde gerçek bir denetim kuramamıştır.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Norveç'in güneydoğusundaki toprakların bir bölümünde hüküm süren Kara Halvdan'ın oğluydu. Babası İsveç'in eski krallık hanedanı Yngling'lerden geliyordu. On yaşındayken babasının yerine hükümdar oldu. Uppland'da baş gösteren bir ayaklanmayı bastırarak ilk zaferini kazandı. Öte yandan Lade kontu Håkon'la yaptığı barış antlaşmasından yararlanarak ülkenin batı kesimlerinde fetihlere girişti. Bu seferler sırasında kazandığı en önemli zafer olan Hafrsfjord Çarpışması'nın tarihi, ortaçağ tarihçilerine göre 872'dir. Çağdaş tarihçiler ise bu çarpışmanın 10-20 yıl sonra gerçekleştiği kanısındadır. Stavanger yakınındaki Hafrsfjord deniz savaşı'nda rakipleri olan Jarllar'ı kesin olarak yenerek onları İzlanda'ya sürdü.
Harald'ın fetihleri ve koyduğu vergiler, birçok şefin kabileleriyle birlikte Britanya Adalarına ve komşu ülkelere göç etmesine yol açtı. Göç edilen yerler arasında, İskandinavyalıların Harald'ın hükümdarlığı sırasında keşfettikleri İzlanda'nın da olduğu sanılmaktadır. Adalara kaçmış olan düşmanlarına boyun eğdirmek için Shetland, Orkney ve Hebridler adalarına seferler yaptı.
Kıyı ticaretini denetimi altına alarak büyük bir servet edinen Harald, güneybatıdaki toprakları üzerinde sıkı bir denetim kurmakla birlikte ülkenin öteki bölgelerini kendisine bağlı kabile şefleri aracılığıyla yönetti. Norveç'i birleştiren ve vergi sistemini ülke yararına yeniden düzenleyen ilk hükümdardı. Ülke yönetimine en büyük katkısı yerel yönetim birimlerini (Lagting) oluşturmaktı. Ölümünden sonra krallığı çok sayıdaki oğulları arasında bölüşüldü.
Avcı Gudrød'un y. 820 tarihinde, öldüğü sırada Norveç'te bulunan küçük krallıklar. İçlerinden en önemlileri Vestfold (kırmızı), Hålogaland (mor), Alvheim (sarı) ve Agder (yeşil). 
Kara Halvdan'ın öldüğü y. 860 tarihinde Norveç'teki küçük krallıkların durumu. Kırmızı renkte olan Harald'ın idaresindeki yerler. 
Hafrsfjord Çarpışması sonrası y. 872'deki durum (Krallık toprakları kırmızı renkte gösterilmiş).
Çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]
Harald'ın birçok farklı eşinden olmuş, çok sayıda çocuğu vardı. Bunlar içerisinde kral olmaya en yakın aday, aynı zamanda Harald'ın favori çocuğu olan Kanlı balta Erik'di. Harald 80 yaşına bastığı sırada Erik'i de tahta ortak etti ve bu durum üç yıl boyunca, 933'te Harald ölünceye değin devam etti. Haral'ın oğullarının sayısı birçok farklı saga'da 11 ile 20 arasında değişim gösterir. Oğullarının 12 tanesi kral unvanıyla anılmıştır.
Harald'ın Lade kontu Håkon Grjotgardsson'ın kızı Åsa'dan olan çocukları:
- Guttorm Haraldsson, Ranrike kralı
- Halvdan Kvite (Haraldsson), Trondheim kralı
- Halvdan Svarte (Haraldsson), Trondheim kralı
- Sigrød Haraldsson, Trondheim kralı
Hordaland kralı Erik'in kızı Gyda'dan olan çocukları:
- Ålov Årbot (Haraldsdotter)
- Rørek Haraldsson
- Sigtrygg Haraldsson
- Frode Haraldsson
- (Torgils Haraldsson)
Jutland'lı Ragnhild Eiriksdotter'dan olan çocukları:
- I. Erik, Norveç kralı
I. Harald'ın oğullarından Norveç kralı I. Håkon.
Eystein Kontu'nun kızı Svanhild'den olan çocukları:
- Bjørn Farmann, Vestfold kralı
- Olaf Haraldsson Geirstadalf, Vingulmark ve sonra Vestfold kralı
- Ragnar Rykkel
Ring Dagsson'ın kızı Åshild'den olan çocukları:
- Ring Haraldsson
- Dag Haraldsson
- Gudrød Skirja
- Ingegjerd Haraldsdotter
Svåse the Finn'in kızı Snøfrid'den olan çocukları:
- Halvdan Hålegg
- Gudrød Ljome
- Ragnvald Rettilbeine
- Sigurd Rise
Tora Mosterstong'dan olan çocukları:
Öteki çocukları:
Harald ayrıca Norveç Kralı II. Harald'ın büyükbabasıdır.
Yazın dünyasında I. Harald[değiştir | kaynağı değiştir]
Harald'ın yaşamıyla ilgili en güvenilir kaynaklar, onun zamanında ortaya çıkan ama 13. yüzyıllarda İzlanda'da yazıya geçirilen şiirlerdir. Ayrıca 12. ve 13. yüzyıllarda İzlanda ve Norveç'te yazılmış tarih kitaplarında da onun hükümdarlık dönemi anlatılır. Pek güvenilir olmayan bu kaynakların en kapsamlısı İzlandalı Snorri Sturluson'un (ö. 1241) Heimskringla adlı kitabıdır.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Yngling Hanedanı lideri olarak Kara Halfdan |
Norveç Kralı 872 - 933 |
Sonra gelen I. Erik |
