Cumhuriyetçi Parti (Amerika Birleşik Devletleri)

Cumhuriyetçi Parti (Amerika Birleşik Devletleri)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Cumhuriyetçi Parti
Kısaltma GOP (Grand Old Party)
Genel başkan Ronna McDaniel
Kurucu Alvan E. Bovay
Horace Greeley
Edwin D. Morgan
Henry Jarvis Raymond
Amos Tuck
Senato Lideri Mitch McConnell (Çoğunluk Lideri) (KY)
John Cornyn (Çoğunluk Lideri Yardımcısı) (TX)
Meclis Lideri Kevin McCarthy (Azınlık Lideri) (CA)
Kuruluş tarihi 20 Mart 1854; 167 yıl önce
Öncülü Whig Partisi
Serbest Toprak Partisi
Özgürlük Partisi
Anti-Nebraska Partisi
Kuzey Amerikan Partisi
Merkez 310 First Street NE
Washington 20003
Öğrenci kolu Öğrenci Cumhuriyetçiler
Gençlik kolu Genç Cumhuriyetçiler
Üyelik artış 36,132,743[1]
İdeoloji
Siyasi pozisyon Sağ ve Radikal sağ[7]
Uluslararası üyelik Uluslararası Demokrat Birliği
Avrupa üyelik Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular Partisi (bölgesel ortak)
Resmî renkleri      Kırmızı
Senato
50 / 100
Temsilciler Meclisi
212 / 435
Valilikler
27 / 50
Seçim sembolü
Republican Disc.svg
İnternet sitesi

Cumhuriyetçi Parti (İngilizce: Republican Party), kısaltması ile GOP (İngilizce: Grand Old Party), Amerika Birleşik Devletleri'ndeki iki büyük partiden biri. Diğeri Demokratik Partidir. Cumhuriyetçilerin genelde izlediği siyaset muhafazakâr sağ olarak tanımlanabilir.

1994 yılından beri Temsilciler Meclisi ve Senato seçimlerinde çoğunluğu elinde tutan Cumhuriyetçi Parti'nin 2006 seçimlerinde büyük bir yenilgiye uğradığı gözlendi. 2000 yılında Cumhuriyetçi aday George W. Bush'un başkan seçilmesinden sonra Cumhuriyetçi Parti 6 yıl süreyle ABD'nin hem yasama hem de yürütme kollarına egemen oldu. 2007 yılında yasama kolu Demokratik Parti'nin eline geçerken, 2008 yılındaki başkanlık seçimleriyle iktidarı Demokratik Parti'ye kaptırdı. 2016'da Cumhuriyetçilerin başkan adayı Donald Trump seçimi kazandı ve 20 Ocak 2017'de göreve başladı. Parti 2019 itibarıyla başkanlık, Senato, eyalet valilikleri ve 30 eyaletin yasama meclisinde egemendir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyetçi Parti, 19. yüzyılın ortalarında ABD'de köleliğin büyük bir tartışma konusu olduğu bir ortamda doğdu. Kölelik tarımın egemen olduğu güney eyaletlerinde yaygındı. Sanayinin egemen olduğu kuzey eyaletlerinde kölelik yasaklanmıştı. Daha önce kurulmuş olan Demokratik Parti köleliği savunan Güneyli üyeleri ile köleliğe karşı çıkan kuzeyli üyeleri arasında ikiye ayrılmıştı. Cumhuriyetçi Parti 1854 yılında güney eyaletlerinin köleliği yayma çabalarını önlemek amacıyla kuruldu. 1860 yılında ilk defa Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Abraham Lincoln başkan seçildi ve kısa bir süre sonra Amerikan İç Savaşı patlak verdi. İç Savaş'ı Abraham Lincoln önderliğindeki kuzeylilerin kazanmasıyla kölelik sona erdi ve 19. yüzyılın geri kalan bölümünde Cumhuriyetçi Parti siyah Amerikalıların oylarını kolayca kazanmaya devam etti.[8] Fakat 20. yüzyıl başlarında Amerikan siyasetinde büyük değişiklikler oldu. Demokratik Parti'den seçilen başkan Franklin D. Roosevelt'in işçilere ve orta gelirli kesime verdiği haklar Demokratik Parti'yi liberal sol bir çizgiye oturttu.

İzlediği yol[değiştir | kaynağı değiştir]

Cumhuriyetçi Parti vergi yükünün azaltılması ve firmalara yasalarla getirilen kısıtlamaların azaltılması yanlısıdır. Sosyal konularda muhafazakâr bir tutum izler. Özellikle dindar Protestan grupların (Evanjelist) desteğine sahiptir. Kürtajın yasaklanması gerektiğini savunur. Protestan ağırlıklı güney eyaletlerinde büyük bir desteğe sahiptir. Ayrıca Silah Serbestliği Kanunu'nu destekler.

Günümüzdeki durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Irak'ta 2003 yılından beri süregelen Amerikan ağırlıklı müdahalenin başarısızlığı Amerikan halkının Cumhuriyetçi Parti'ye olan desteğine zarar vermiştir. 2004 yılında George W. Bush ikinci bir defa başkanlığa seçilmiş olmasına rağmen kamuoyu yoklamalarında desteğinin büyük oranda düştüğü gözlenmektedir. Kongre'de Cumhuriyetçi Parti üyelerin karışmış olduğu yolsuzluk skandalları da partiye büyük zarar verdi. 7 Kasım 2006 tarihinde yapılan ara seçimlerde Cumhuriyetçi Parti'nin büyük bir yenilgiye uğradığı gözlendi. Hem senato hem de Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğunu kaybeden Cumhuriyetçi Parti, 2008 Seçimlerinde kaybederek yönetimi Demokratik Parti, Barack Obama ile devralmıştır. 20 Ocak 2017'de Donald Trump başkan olmuştur fakat 2020'deki seçimlerde onun gibi Cumhuriyetçi olan George Bush gibi tekrar seçilememiştir. Şu an Cumhuriyetçi Parti hem yürütme hem de yasama kanatlarında muhalefet durumundadır.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ http://ballot-access.org/2021/03/28/march-2021-ballot-access-news-print-edition/
  2. ^ Paul Gottfried, Conservatism in America: Making Sense of the American Right, p. 9, "Postwar conservatives set about creating their own synthesis of free-market capitalism, Christian morality, and the global struggle against Communism." (2009); Gottfried, Theologies and moral concern (1995) p. 12.
  3. ^ Siegel, Josh (18 Temmuz 2017). "Centrist Republicans and Democrats meet to devise bipartisan healthcare plan". The Washington Examiner. 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018. 
  4. ^ a b Miller, William J. (2013). The 2012 Nomination and the Future of the Republican Party. Lexington Books. s. 39. 
  5. ^ Cassidy, John (29 Şubat 2016). "Donald Trump is Transforming the G.O.P. Into a Populist, Nativist Party". The New Yorker. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2016. 
  6. ^ Gould, J.J. (2 Temmuz 2016). "Why Is Populism Winning on the American Right?". The Atlantic. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2017. 
  7. ^ {{Web kaynağı|url=https://www.theatlantic.com/politics/archive/2021/02/republican-extremism-and-john-birch-society/617922
  8. ^ Partinin Radikal kanadı 1865-1877 yeniden yapılanma dönemi süresince iktidarda olacaktır.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]


Benzer Makaleler