Cidde
| Cidde جدّة Cidde | |
|---|---|
|
Cidde | |
 | |
|
Slogan: Kızıldeniz'in gelini | |
 Cidde'nin haritadaki yeri | |
| Şehir |
 Suudi Arabistan |
| İdare | |
| • Tür | Valilik |
| • İl Valisi | Mish'al Al-Saud |
| • Belediye Başkanı | Hani Abu Ras[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 3.000 km² (1.000 mil²) |
| • Kara | 1.570 km² (600 mil²) |
| Rakım | 12 m (39 ft) |
| Nüfus (2008)Cidde nüfusu | |
| • Toplam | 4.234.000 |
| • Kent | 3.855.912 |
| • Metropol | 5.500.000 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (Doğu Afrika Saati) |
| • Yaz (YSU) | UTC+03.00 (Doğu Afrika Zaman Dilimi) |
| Alan kodu | +966-2 |
|
Resmî site Jeddah Municipality | |
 Cidde, 1938 | |
| Konum |
 Suudi Arabistan |
| Kriter | Kültürel: ii, iv, vi |
| Referans | 1361[2] |
| Tescil | 2014 (38. oturum) |
| Bölge | Arap Ülkeleri |
Cidde (Arapça: جدة) Suudi Arabistan'da, başkent Riyad'dan sonra gelen ikinci büyük şehirdir. Ülkenin batısında, Kızıldeniz kıyısında, Mekke yakınlarında kurulmuş bir liman kentidir. Özellikle 3. halife Osman zamanında, daha güneyde yer alan "Şuaybe Limanı" yerine Mekke'nin yeni liman kenti olarak ön plana çıkmıştır.[3] Bu konumuyla yüzyıllar boyu Kızıldeniz ticaretinin önemli bir merkezi ve Mekke'ye ulaşmak isteyen Hacıların durağı olmuştur. Ayrıca İslam inancında cennetten kovulan Havva'nın yeryüzüne ilk indiği yer olarak bilinir ve yine inanışa göre Havva'nın mezarı bu kenttedir.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Cidde kentinin tarihi merkezi "Al-Balad" olarak adlandırılan deniz kıyısındaki bölgedir. Yerel mimari üslup ile yapılmış tarihi evleri ve sur kalıntılarıyla UNESCO dünya miras listesi 2014 yılında girmeye hak kazanmıştır.
Osmanlı Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
1. Selim tarafından 1517 yılında feth edilmiştir. Osmanlı Hukumeti 1525 yılında duvarları onarmıştır. Yeni Turk duvarları 6 adet kapi ve kule icermektedir. Ayrica Cidde Redif Kışlası o donemde yapılmıştır.
İklim[değiştir | kaynağı değiştir]
 Cidde iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 35,0 | 36,0 | 40,2 | 44,5 | 48,2 | 52,0 | 47,0 | 46,0 | 48,0 | 46,4 | 40,0 | 37,0 | 52,0 |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 29,0 | 29,5 | 31,8 | 34,9 | 37,2 | 38,3 | 39,4 | 38,8 | 37,6 | 36,7 | 33,5 | 30,7 | 34,8 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 24,5 | 24,8 | 26,1 | 28,5 | 30,2 | 31,2 | 32,7 | 32,7 | 31,5 | 29,8 | 27,4 | 25,9 | 28,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 20,3 | 20,1 | 21,4 | 22,1 | 24,0 | 24,8 | 26,6 | 27,6 | 26,4 | 24,1 | 22,3 | 21,0 | 23,4 |
| En düşük sıcaklık (°C) | 11,0 | 9,8 | 10,0 | 12,0 | 16,4 | 20,0 | 20,5 | 22,0 | 17,0 | 15,6 | 15,0 | 11,4 | 9,8 |
| Ortalama yağış (mm) | 9,9 | 3,7 | 2,9 | 2,8 | 0,2 | 0,0 | 0,3 | 0,5 | 0,1 | 1,1 | 26,4 | 13,1 | 61,0 |
| Kaynak: Cidde Bölgesel İklim Merkezi[4] | |||||||||||||
Yerleşim ve Altyapı[değiştir | kaynağı değiştir]
Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]
Cidde ekonomik, kültürel ve politik kriterlere göre belirlenmiş 25 kardeş şehre sahiptir;
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- Farsi, Hani M.S. (Mohamed Said). Jeddah: city of art: the sculptures and monuments. London: Stacey International, 1991. ISBN 0-905743-66-0
- Facey, William & Grant, Gillian. Saudi Arabia by the First Photographers. ISBN 0-905743-74-1
- Tarabulsi, Mohammed Yosuf. Jeddah: A Story of a City. Riyadh: King Fahd National Library, 2006. ISBN 9960-52-413-2
- John F. Keane. Six months in the Hijaz : journeys to Makkah and Madinah 1877-1989. Manchester: Barzan Publishing, 2006. ISBN 0-9549701-1-X
- Al-Khaldi, Ibrahim. The Bedouin Photographer - Al-Mosawwir Al-Badawi. Kuwait, 2004.
- Badr El-Hage. Saudi Arabia : caught in time 1861-1939. Published by Garnet, Reading, 1997. ISBN 1-85964-090-7
- Captain G. S. Froster. A trip Across the Peninsula - Rehla Abr Al-Jazeera. Mombai, India, 1866.
- From Bullard to Mr Chamberlain. Jeddah, 1925 Feb. (No.# secrets) - Archived Post.
- Al-Rehani. Nejd and Its Followers.
- Al-Turki, Thuraya. Jeddah: Um Al-Rakha wal Sheddah. Published by Dar Al-Shrooq.
- Al-Harbi, Dalal. King Abdulaziz and his Strategies to deal with events : Events of Jeddah. King Abdulaziz National Library, 2003. ISBN 9960-624-88-9
- Didier, Charles. Séjour Chez Le Grand-Cherif De La Mekke. Librairie De L. Hachette et, Rue Pierre.
- Didier, Charles. Rehla Ela Al-Hejaz: A trip to Hejaz. Translated from "Séjour Chez Le Grand-Cherif De La Mekke" into Arabic. Paris, 1854. ISBN 9960-677-14-1
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Abu Ras promises new Jeddah". Saudigazette.com.sa. 19 Ağustos 2010. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011.
- ^ http://whc.unesco.org/en/list/1361
- ^ Türk Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi, İslam Ansiklopedisi - Cidde |http://www.tdvia.org/dia/ayrmetin.php?idno=070524%7C 18.02.2016
- ^ "Cidde İklim Verileri". Cidde Bölgesel İklim Merkezi. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
- ^ Burak Sansal (20 Kasım 2006). "Sister cities of Istanbul". Greatistanbul.com. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011.
- ^ "Sister cities of Taipei". Protocol.taipei.gov.tw. 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Cidde Belediyesi (Arapça)
- Cidde Prensliği11 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Arapça)
- City of Jeddah Resmi site (İngilizce)
- Interactive Jeddah Map from Jeddah Municipality (Official)
- Jeddah Strategic Plan Elements
Afif · Arar · Abha · Abkayk · El Baha · Barik · Bişa · Bureyde · Cevf Bölgesi · Cidde · Cizan · Cübeyl · Ed-Dammam · Diriye · Duba · Harayba · Hail · Hafar El-Batin · Hafci · Hamis Muşayt · El-Harc · Hufuf · El-Huber · Katif · El Kunfuda · El Lis · Mekke · Medine · An Nabk · Necran · Ras Tanura · Riyad (başkent) · Taif · Tebük · Uneyze · Yenbu el Bahr · Zahran |
