Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, Avrupa Birliği Liderler Zirvesi ya da kısaca Avrupa Zirvesi (İngilizce: European Council) Avrupa Birliği'nin en yüksek siyasi kurumudur.[1] İngilizcede European Council olarak anılan ve yalnızca Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile ilgili olan bu kurum, kırk yedi üyeli Avrupa Konseyi (İngilizce: Council of Europe) ile karıştırılmamalıdır. Zirve, Avrupa Birliği üyesi devletlerin devlet ya da hükûmet başkanlarının ve Avrupa Komisyonu başkanının katılımlarıyla yürütülür. Zirveye Avrupa Birliği Konseyi'nin başkanı başkanlık eder.[2]
Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, yasama ve yürütme gibi güçlere sahip değildir ancak Avrupa Birliği'nin önemli konularını ele alır. Zirve yılda en az iki kez toplanır. Toplantılar genellikle Avrupa Birliği Bakanlar Konseyi'nin de karargâhı olan Belçika'nın başkenti Brüksel'deki Justus Lipsius binasında yapılır.[3][4][5]
İlk Avrupa Zirveleri, 1961 yılının şubatında Paris'te, temmuzunda Bonn'da gerçekleştirildi. İlk yapılan toplantılar Avrupa Topluluğu'nun üyelerinin gayriresmî bir araya gelmesiydi. 1969 yılına dek düzensiz periyotlarda bir dizi zirve düzenlendiyse de gerçek anlamda ilk zirve bu yıl geldi. 1969 Lahey Zirvesi'nde üye ülkelerin başkanları Birleşik Krallık'ın topluluğa kabulü üzerine görüş birliğine vardılar ve [Avrupa Politik İşbirliği]'ni oluşturdular.[1][6]
Zirveler, 1974 yılına gelindiğinde resmiyete döküldü ve zirvelerin o dönemki Fransa cumhurbaşkanı Valéry Giscard d'Estaing tarafından yapılan bir öneri üzerine düzenli olarak yapılması kararına varıldı. 1987 yılında Avrupa Tek Senedi imzalanarak uygulamaya koyuldu ve Maastricht Antlaşması uyarınca tanımlanan bir role sahip oldu. İlk başlarda yılda yalnızca iki zirve düzenlenirken bu sayı günümüzde dörttür. Dönem başkanlığını yürüten her ülke iki kez bu toplantılara ev sahipliği yapar. Olağan zirvelerin yanı sıra, özel ya da olağanüstü zirveler de düzenlenebilir.[1][6]
Bu zirveler pek çok kişi tarafından Avrupa Birliği tarihinde dönüm noktası olan olayların yaşandığı yer olarak görülmektedir.Örneğin:[1]
- 1969, Lahey: İlk genişleme kararı
- 1974, Paris: Liderler zirvesinin resmen oluşturulması
- 1985, Milano: Avrupa Tek Senedi'nin temellerinin atılması
- 1991, Maastricht: Maastricht Antlaşması üzerinde anlaşılması
- 1997, Amsterdam: Amsterdam Antlaşması'nın imzalanması
- 1998, Brüksel: Bazı üye ülkelerin Euroyu ortak para olarak kabul etmesi
- 1999; Köln: Askerî birimlerin oluşturulması
- 1999, Tampere: Kurumsal yenilikler
- 2000, Lizbon: Lizbon Stratejisi'nin belirlenmesi
- 2002, Kopenhag: Büyüme kararının alınması
- 2007, Lizbon: Lizbon Antlaşması'nın imzalanması
Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, Avrupa Birliği'nin yaptığı pek çok antlaşmada "birliğin gelişmesi için gerekli yardımı yapacak" bir birim olarak anılsa da Avrupa Birliği'nin resmî kurumlarından biri değildir. Avrupa Zirevlerinde Avrupa Birliği'nin dış politikası belirlenir ve bu nedenle Avrupa entegrasyonunun motor gücü olarak tanımlanmaktadır. Bunu yaparken resmî herhangi bir dayanağı olmayan kurumun etkisi Avrupa Birliği üyesi ülkelerin devlet ve hükûmet başkanlarından oluşuyor olmasındandır.[1][4]
Ulusal liderlerden oluştuğu için üye ülkelerin yürütme güçlerini bir araya getiren zirve, Ortak dişişleri ve güvenlik politikası ile Güvenlik güçleri ve adalet alanında iş birliği programlarında olduğu gibi Avrupa Topluluğu dışında da etkili bir güce sahiptir.
Liderler zirvesi çoğu zaman belirli bir liderinin olmamasından, zayıf yapısından, yılda dört kez iki gün süreyle toplanmasından ve bir personel kadrosunun olmamasından dolayı sık sık eleştirilmektedir.[7]
Resmî olarak Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi üye ülkelerin devlet ya da hükûmet başkanlarından ve Avrupa Komisyonu'nun başkanından oluşur. Komisyon başkanının oy kullanma yetkisi yoktur. Toplantıların düzenlendiği ülkenin dişişleri bakanı da toplantılara katılır. Avrupa Komisyonu başkanınına da bir başka komisyon üyesi eşlik edebilir.[1][4][5] Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ya da onun temsilcisi de düzenki katılımcılardandır. Bu görev son zamanlarda Genel Sekreterin zirveleri düzenlemedeki etkin rolü nedeniyle bir hayli önem kazanmıştır. Toplantılar başlamadan önce Avrupa Parlamentosu başkanı da bir açılış konuşması yapar.[1][4][5]
Ancak zirveler sırasındaki görüşmelerde sahne arkasında da pek çok görevli çalışır. Ancak ülke başına 2 temsilci dışında bu görevliler toplantı salonlarına giremez. Her üye ülkenin temsilcisi kendi dilinde konuşma hakkına sahip olduğu için çoğu zaman toplantı salonunda metinleri diğer temsilcilere çevirmek amacıyla çevirmenler de bulunur.[1]
Temsilci
|
Resim
|
Üye Devlet
|
Makam
|
Siyasi Parti
|
Üyelik
|
|
Michel, CharlesCharles Michel
|
|
Başkan Oylanmadı
|
0 !Başkan
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Sivil Platform (PO)
|
02019-12-01 1 Aralık 2019 Belçika Başbakanı: 2014-2019
|
|
von der Leyen, UrsulaUrsula von der Leyen
|
|
Komisyon Oylanmadı
|
0 !Başkan
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Hristiyan Sosyal Halk Partisi (CSV)
|
02019-12-01 1 Aralık 2019 Almanya Savunma Bakanı: 2013-2019
|
|
Kurz, SebastianSebastian Kurz
|
|
Avusturya
|
1 !Şansölye
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Sosyal Demokrat Parti (SPÖ)
|
02020-01-07 7 Ocak 2020
|
|
De Croo, AlexanderAlexander De Croo
|
|
Belçika
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Reformist Hareket (MR)
|
02020-10-01 1 Ekim 2020
|
|
Yanev, StefanStefan Yanev
|
|
Bulgaristan
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: İstikrar ve İlerleme Ulusal Hareketi (NDSV)
|
02021-05-12 12 Mayıs 2021
|
|
Plenković, AndrejAndrej Plenković
|
|
Hırvatistan
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Hırvat Demokratik Birliği
|
02016-10-19 19 Ekim 2016
|
|
Anastasiades, NikosNikos Anastasiades
|
|
Kıbrıs Cumhuriyeti
|
0 !Cumhurbaşkanı
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Demokratik Seferberlik (DISY)
|
02013-02-28 28 Şubat 2013
|
|
Babiš, AndrejAndrej Babiš
|
|
Çek Cumhuriyeti
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Sosyal Demokrat Parti (ČSSD)
|
02017-12-06 6 Aralık 2017
|
|
Frederiksen, MetteMette Frederiksen
|
|
Danimarka
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Venstre (V)
|
02019-06-27 27 Haziran 2019
|
|
Kallas, KajaKaja Kallas
|
|
Estonya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Estonya Merkez Partisi (EK)
|
02021-01-26 26 Ocak 2021
|
|
Marin, SannaSanna Marin
|
|
Finlandiya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Merkez Parti (C)
|
02019-12-10 10 Aralık 2019
|
|
Macron, EmmanuelEmmanuel Macron
|
|
Fransa
|
0 !Cumhurbaşkanı
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Sosyalist Parti (PS)
|
02017-05-14 14 Mayıs 2017
|
|
Merkel, AngelaAngela Merkel
|
|
Almanya
|
1 !Şansölye
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Hristiyan Demokrat Birliği (CDU)
|
02005-11-22 22 Kasım 2005
|
|
Miçotakis, KiryakosKiryakos Miçotakis
|
|
Yunanistan
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Solu Partisi Ulusal: Radikal Sol Koalisyon (Syriza)
|
02019-07-08 8 Temmuz 2019
|
|
Orbán, ViktorViktor Orbán
|
|
Macaristan
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Yurttaş Birliği (Fidesz)
|
02010-05-29 29 Mayıs 2010 Önceki dönem: 1998–2002 2004'ten beri üye devlet
|
|
Martin, MicheálMicheál Martin
|
|
İrlanda
|
1 !Taoiseach[a 1]
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Fine Gael (FG)
|
02020-06-27 27 Haziran 2020
|
|
Draghi, MarioMario Draghi
|
|
İtalya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Demokratik Parti (PD)
|
02021-02-13 13 Şubat 2021
|
|
Krišjānis Kariņš, ArtursArturs Krišjānis Kariņš
|
|
Letonya
|
1 !Başbakan
|
None Ulusal: Liepāja Partisi (LP)
|
02019-01-23 23 Ocak 2019
|
|
Nausėda, GitanasGitanas Nausėda
|
|
Litvanya
|
1 !Cumhurbaşkanı
|
Bağımsız
|
02019-07-12 12 Temmuz 2019
|
|
Bettel, XavierXavier Bettel
|
|
Lüksemburg
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Demokratik Parti (DP)
|
02013-12-04 4 Aralık 2013
|
|
Abela, RobertRobert Abela
|
|
Malta
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: İşçi Partisi (PL)
|
02020-01-13 13 Ocak 2020
|
|
Rutte, MarkMark Rutte
|
|
Hollanda
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi (VVD)
|
02010-10-14 14 Ekim 2010
|
|
Morawiecki, MateuszMateusz Morawiecki
|
|
Polonya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular İttifakı Ulusal: Hukuk ve Adalet (PiS)
|
02017-12-11 11 Aralık 2017
|
|
Costa, AntónioAntónio Costa
|
|
Portekiz
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Sosyalist Parti (PS)
|
02015-11-26 26 Kasım 2015
|
|
Iohannis, KlausKlaus Iohannis
|
|
Romanya
|
1 !Cumhurbaşkanı
|
Avrupa Halk Partisi[a 2] Ulusal: Bağımsız[a 3]
|
02014-12-21 21 Aralık 2014
|
|
Heger, EduardEduard Heger
|
|
Slovakya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Yön-Sosyal Demokrasi (SMER-SD)
|
02021-04-01 1 Nisan 2021
|
|
Janša, JanezJanez Janša
|
|
Slovenya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa için Liberal ve Demokrat İttifakı Ulusal: Merkez Parti (SMC)
|
02020-03-13 13 Mart 2020
|
|
Sánchez, PedroPedro Sánchez
|
|
İspanya
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Halk Partisi Ulusal: Halk Partisi (PP)
|
02018-06-02 2 Haziran 2018
|
|
Löfven, StefanStefan Löfven
|
|
İsveç
|
1 !Başbakan
|
Avrupa Sosyalistler Partisi Ulusal: Sosyal Demokrat Parti (SAP)
|
02014-10-03 3 Ekim 2014
|
- Notlar
- ^ İrlanda Başbakanı, genellikle hem İrlandaca hem de İngilizcede Taoiseach olarak anılır. Bakınız: İrlanda Anayasası, Madde 28.5.1°.
- ^ Resmi websitesine göre bir EPP üyesi olarak değerlendirildi.
- ^ Ulusal Liberal Parti (PNL) önceki lideri ve seçim kampanyasında desteklendi, Iohannis Romanya Anayasası'ndaki cumhurbaşkanlığı görevlerine göre tarafsızdır.