Antikahraman

Antikahraman (İngilizce: antihero), edebiyat ve sinema başta olmak üzere günümüzün popüler kültüründe idealleri, amaçları ve kişiliği alışılageldik kahramanların tam zıddı olan başkarakterleri tanımlamada kullanılır. Olumsuz nitelikleri olan baş kahraman şeklinde de tarif edilebilir.

Anti-kahraman kelimesi edebiyat ve sinema alanında 20. yüzyılın sonunda sıklıkla kullanılmaya başlansa da ilk olarak İngiliz yazar Richard Steele'in 1715 yılında yazdığı The Lover (Sevgili) eserinde kullanılmıştır^[1]. Daha önceleri bu deyim sözlüklerde bile geçmiyordu. Örneğin Merriam-Webster'in 1940 baskısında yer almamıştır.

Anti-kahraman "kötü adam" dan (İngilizce: villain) farklıdır. Anti-kahraman gaddarlık, acımasızlık, alaycılık, bencillik, bağnazlık, kötümserlik ve toplum değerlerini küçümseme gibi kötü karakterlerin vasıf ve özelliklerini barındırırken klasik bir kahramanın dürtüleri ile hareket eder. Klasik kahramanlar gibi verilen görevleri başarı ile yerine getirirler ama bunu yaparken yöntemleri daha farklıdır. Bu nedenle de seyirci veya okuyucu onlarla kendisini geleneksel kahramanlarla olduğu gibi tam anlamı ile özdeşleştiremez ancak onları tamamen de soyutlayıp yok sayamaz.

1998 Coen Kardeşler filmi Büyük Lebowski (The Big Lebowski)'nin Anti-Kahramanı "The Dude" (Jeff Bridges)

Benzer terimlerle karşılaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

• Anti-Kötü Adam (Anti-villain): Antikahramanın tersidir.
• Vigilante: Yasal yetkisi olmadığı halde düzen korumaya çalışan kimse. Bunu yaparken yetkili makamların ve yasaların yetersiz kaldığı savından yola çıkar. Sinemadaki en ünlü örneği 1974-1994 yılları arasında çevrilen ve başrollerinde Charles Bronson'un oynadığı 5 filmden oluşan Death Wish serisidir. Walking Tall (1973 ve 2004) ve Jan-Michael Vincent'lı Vigilante Force (1976) da yine vigilante filmine iyi birer örnek oluştururlar.
• Trajik kahraman: Muhakeme ve eylemlerinde yaptığı hataların sonunda kaçınılmaz olarak kendi mahvına sebep olan edebi karakter. Çoğunlukla Shakespeare'in eserlerinde rastlanır.

Sinemadan anti-kahraman örnekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• Travis (Robert de Niro), Taksi Şoförü: Sinemadaki anti kahramanlardan en çok akılda kalanlardan bir tanesi de 1976 yapımı Martin Scorsese filmi Taksi Şoförü'nde (Taxi Driver) Robert de Niro'nun canlandırdığı Travis karakteridir. Bu kafası zaman zaman gidip gelen Vietnam gazisi, bir politikacıya suikast yapmak üzeredir ama bu arada yaşı küçük bir kızı da (Jodie Foster) batakhaneden kurtarır.
• Léon (Jean Reno): 1994 tarihli Luc Besson filmi Sevginin Gücü'nün (Léon anti-kahramanı (Jean Reno) ise gözünü kırpmadan adam öldüren kiralık bir katildir, ama kendisine hayranlık duyan anne ve babası öldürülmüş 12 yaşında bir kız çocuğuna yardım eder, ayağına dolanması olasılığına rağmen ona mesleği(!) öğretir.
• Harry Callahan (Clint Eastwood), Kirli Adam: Bir Don Siegel filmi 1971 tarihli Kirli Adam'ın (Dirty Harry) Harry Callahan'ı ise (Clint Eastwood) adaleti kendi yöntemleri ile yerine getiren, bunu yaparken de kanunları ve kuralları çiğnemekten geri kalmayan bir polis müfettişidir. Sert ve kural tanımaz davranışları onu klasik kahraman'dan uzaklaştırır, ama kendi doğruları ile hareket ederken masumların intikamını alan bu anti-kahraman ekranda bir kahramandan daha fazla sempati toplamayı bilir.
• The Dude. (Jeff Bridges) Büyük Lebowski (The Big Lebowski), 1998 Coen Kardeşler.
• Ethan Edwards (John Wayne). John Ford'un yönettiği Çöl Aslanı (The Searchers), 1956
• Michael Corleone. (Al Pacino) Baba (The Godfather) üçlemesi
• Jigsaw. Testere (Saw) serisi.
• Mickey ve Mallory Knox. Katil Doğanlar (Natural Born Killers)
• Deri Surat. Teksas Katliamı
• Blondie (Sarışın) veya "İsimsiz Adam". Hepsinde de Clint Eastwood'un oynadığı Spagetti Western serisinde (Bir Avuç Dolar (1964) ve Birkaç Dolar İçin (1965) İyi, Kötü ve Çirkin (1966))
• Luke. Parmaklıklar Arkasında (Cool Hand Luke) filminde Paul Newman'ın canlandırdığı mahkûm.
• Charles Foster Kane.(Orson Welles oynamıştı) Yurttaş Kane (Citizen Kane) (1941).
• 'Mad Dog' Roy Earle.(Humphrey Bogart) High Sierra (1941).
• Tony Montana. Brian De Palma'nın yönettiği Scarface
• Yuri Orlov. Lord of War
• Snake Plissken. Escape from New York ve Escape From L.A. filmleri.
• Max Rockatansky. Mad Max serisi
• Anakin Skywalker/Darth Vader. Star Wars serisi
• Captain Jack Sparrow. Karayip Korsanları
• Tyler Durden. (Brad Pitt) Dövüş Kulübü (Fight Club), (1999)
• Henry Gondorff ve Johnny Hooker. Belalılar filminde Paul Newman ve Robert Redford'ın canlandırdıkları mafyayı dolandıran üçkâğıtçı karakterleri.
• Sherlock Holmes karakteri. Sir Arthur Conan Doyle'un yarattığı karaktere 2009 yapımı filmde Robert Downey Jr.'ın getirdiği yorum.

Edebiyatta anti-kahramanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Anti-Kahraman deyimi temelini postmodernizmden almıştır ve 20. yüzyılın sonuna kadar ortalarda olmayan bir deyimdi. Buna rağmen edebiyatta resrospektif olarak anti-kahraman olarak isimlendirilebilecek karakterlerden örnekler vermek gerekirse:

• Raskolnikov karakteri. Suç ve Ceza, Fyodor Dostoyevski
• Tom Ripley karakteri. Becerikli Bay Ripley (The Talented Mr. Ripley),1955 Patricia Highsmith
• Sam Spade karakteri. Malta Şahini (The Maltese Falcon), Dashiell Hammett
• Mephistopheles karakteri. Faust, Goethe
• Scarlett O'Hara karakteri. Rüzgâr Gibi Geçti (Gone with the Wind), Margaret Mitchell
• Alex karakteri. Otomatik Portakal (A Clockwork Orange)Anthony Burgess
• Turin Turambar karakteri. Húrin'in Çocukları J.R.R. Tolkien

Televizyonda anti-kahramanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• James "Sawyer" Ford, Lost
• Homer Simpson, The Simpsons
• Bart Simpson, The Simpsons
• Tony Soprano, The Sopranos
• Eric Cartman, South Park
• George Costanza, Seinfeld
• Alex Krycek, The X-Files
• Gregory House, House MD
• Dexter Morgan, Dexter
• Jax Teller, Sons of Anarchy
• Walter White, Breaking Bad
• Lucifer Morningstar, Lucifer

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• haberaktuel.com'dan En Beğenilen 10 Anti-Kahraman
• Anti-kahraman nedir 28 Temmuz 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Anti ( Gerçek ) Kahramanlar