Adalet ve Kalkınma Partisi

Adalet ve Kalkınma Partisi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Adalet ve Kalkınma Partisi (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
"AKP" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için AKP (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Adalet ve Kalkınma Partisi
Kısaltma AK PARTİ (resmî)[1]
AKP (gayriresmî)[2][3]
Genel başkan Recep Tayyip Erdoğan
Kurucu Recep Tayyip Erdoğan
Abdullah Gül
Binali Yıldırım
Bülent Arınç
İdris Naim Şahin
Abdüllatif Şener
Genel başkan vekilleri Binali Yıldırım
Numan Kurtulmuş
Genel sekreter Fatih Şahin
Parti sözcüsü Ömer Çelik
Slogan(ları) Türkiye hazır, hedef 2023[4]
Kuruluş tarihi 14 Ağustos 2001 (20 yıl önce) (2001-08-14)
Birleşme Halkın Sesi Partisi (2012)
Bölünme Türkiye Partisi
(2009)
Demokratik Gelişim Partisi
(2014)
Millet ve Adalet Partisi
(2014)
Gelecek Partisi
(2019)
Demokrasi ve Atılım Partisi
(2020)
Öncülü Fazilet Partisi
Merkez Çankaya, Ankara[5]
Gençlik kolu AK Gençlik
Üyelik  (2021) artış 11.011.725[6]
İdeoloji
Siyasi pozisyon Sağ[17] ve aşırı sağ[18]
Tarihsel:
Merkez sağ
Ulusal üyelik Cumhur İttifakı
Avrupa üyelik Avrupa Halk Partisi
(2005-2013, gözlemci)
Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular Partisi
(2013-2018)
Resmî renkleri          Turuncu, mavi
TBMM
287 / 600
Büyükşehir Belediye Başkanlıkları
15 / 30
İl Belediye Başkanlıkları
25 / 51
İlçe Belediye Başkanlıkları
558 / 922
Belde Belediye Başkanlıkları
222 / 387
Büyükşehir Belediye Meclisleri
1.379 / 2.591
İl Genel Meclisleri
780 / 1.251
Belediye Meclisleri
10.538 / 20.498
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Adalet ve Kalkınma Partisi bayrağı.png

Adalet ve Kalkınma Partisi, 14 Ağustos 2001 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK PARTİ" şeklindedir. Simgesi ampuldür.[19] TBMM'de 288 milletvekili ile en çok üyeye sahip partidir. Genel başkanı aynı zamanda Türkiye cumhurbaşkanı da olan Recep Tayyip Erdoğan'dır.

Kurucuları ve önde gelen isimlerinden bir bölümü, eski Fazilet Partisine (FP) yakın ya da Fazilet Partisi kadrosundan olup bu partinin kapatılmasından sonra kurulan ve devam niteliğine sahip olduğu kabul edilen Saadet Partisine (SP) katılmayanlardır. Gerek kuruluştaki, gerekse sonraki dönemlerdeki kadroları değişik parti ve siyasi görüşlerden pek çok adı barındırmıştır. Fazilet Partisinin veya ilgili siyasi geleneğin bir uzantısı olarak gösterilmesi partililer tarafından kabul görmemektedir.[20] Ayrıca Anavatan Partisinin (ANAP) devamı olduğu da iddia edilmiştir.[21] Kurucularından Recep Tayyip Erdoğan, partinin siyasi yelpazedeki yerinin muhafazakâr demokratlık olduğunu belirtmiştir.

Adalet ve Kalkınma Partisi, kurulduğu günden beri katıldığı seçimlerin tamamında birinci parti olmuş ve katıldığı altı genel seçimin beşinde (2002, 2007, 2011, Kasım 2015 ve 2018) tek başına iktidar olmuştur. Partinin 2001'deki kuruluşundan itibaren genel başkanlık görevini sürdüren Erdoğan'ın, 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından bu göreve eski Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu getirildi. Parti, Davutoğlu liderliğinde katıldığı Haziran 2015 Türkiye genel seçimlerinde %8,96 oy kaybederek %40,87'ye geriledi. Kasım 2015 genel seçimlerindeyse tarihindeki en büyük oy sayısı ve %49,5[22][23] ile 2011'den sonra en büyük oy oranına sahip olarak, 317 milletvekili elde etti ve TBMM'de tek başına iktidar olabilecek çoğunluğa ulaştı.[24] Ahmet Davutoğlu'nun istifa etmesinin ardından gerçekleştirilen kongrede Binali Yıldırım partinin genel başkanlık görevine seçildi. Yıldırım 24 Mayıs 2016 tarihinde 65. Türkiye Hükûmeti'ni kurarak başbakanlık görevine başladı. 24 Haziran 2018 Genel seçimlerinde %42.56 oy alan AK Parti iktidarını devam ettirdi. 10 Temmuz 2018 tarihinde 66. Türkiye Hükûmeti kuruldu.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Ocak 1998'de Refah Partisi'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasıyla Millî Görüş geleneğinden gelen siyasiler Fazilet Partisi altında tekrar birleşti. Ancak değişmeyen politikalar ve değişmeyen yaşlı lider kadro sebebiyle partinin halk tabanında karşılık bulamadığını düşünen[kaynak belirtilmeli] Abdullah Gül liderliğindeki Yenilikçiler, Gelenekçiler ile Fazilet Partisi kongresinde başkanlık yarışına girdi. 14 Mayıs 2000 tarihinde düzenlenen kongreyi küçük bir farkla kaybeden Yenilikçiler artık partide toplum tabanlı bir siyaset yapılamayacağını düşünmeye başladılar.[kaynak belirtilmeli] Bu ortam içinde Fazilet Partisi de Refah Partisi ile aynı akıbete uğrayarak kapatıldı (22 Haziran 2001). Hapisten çıkan Recep Tayyip Erdoğan'ın da aralarına katılması ile Yenilikçiler hemen yeni bir parti çalışmalarına başladı. 14 Ağustos 2001 tarihinde ise Adalet ve Kalkınma Partisi kuruldu. Partinin kurucuları arasında Recep Tayyip Erdoğan, Abdullah Gül, Abdüllatif Şener, İdris Naim Şahin, Binali Yıldırım ve Bülent Arınç bulunur. Bünyesinde Millî Selamet Partisi-Refah Partisi-Fazilet Partisi (Millî Görüş), Anavatan Partisi (Turgut Özal'a yakın isimler)[kaynak belirtilmeli] ve Demokrat Parti-Adalet Partisi-Doğru Yol Partisi (merkez sağ) kökenli isimler bulunuyordu. Parti isminin bulunması, logosu ve sloganlarının belirlenmesinde reklamcı Erol Olçok'un (1963-2016) da etkisi büyüktü.[25][26]

Kurucu Üyeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kurucu üyeleri:[27]

Partinin ekonomisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin kendi web sitesinde yayınladığına göre 01.01.2019 partiye yapılan devletçe yardımlar 335.533.239 Türk lirasıdır parti gelirinin %87,5 oluşturmaktadır. Ayrıca 2018,2017,2016 yılları devletçe yapılan yardımlar şu şekildedir 2018 yılı için 417.050.988, 2017 yılı için 119.170.658, 2016 yılı için 104.678.215 Türk lirasıdır. Ak partinin 4 yıllık devlet yardımı 976.433.100 Türk lirasıdır. Partini 2019 yılında bankalarda bulunan parası 137.096.716 Türk lirasıdır.[28]

Recep Tayyip Erdoğan Dönemi (2001-2014)[değiştir | kaynağı değiştir]

Recep Tayyip Erdoğan (26 Kasım 2002)
2007'de seçmenin gelir düzeyine göre oy dağılımı.[29]
Parti 1. dilim
(en yoksul)		 2. dilim

 3. dilim
(orta gelir)		 4. dilim

 5. dilim
(en zengin)
AK Parti %43,9 %44,9 %35,8 %28,8 %18,9
CHP %6,8 %12,2 %18,5 %27,6 %40,5
MHP %8,1 %11,0 %13,5 %11,4 %13,5

Parti, 14 Ağustos 2001 yılında kurulduktan yaklaşık 1 yıl sonra Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde 2002 genel seçimleri yapıldı. AK Parti 365 milletvekili çıkararak tek başına iktidara geldi.[30] Erdoğan, siyasi yasağı bulunduğu için seçimlere giremeyerek milletvekili seçilemedi. Seçim sonrasında 58. Türkiye Hükûmeti, Abdullah Gül başbakanlığında kuruldu.[31] Hükûmet döneminde Erdoğan'ın siyasi yasağının kaldırılması için Türkiye Büyük Millet Meclisine yasa teklifi sunuldu. Bu yasa değişikliği TBMM tarafından oy çoğunluğuyla kabul edilse de dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer yasayı "öznel, somut ve kişisel" olduğu gerekçesiyle veto etti. Daha sonra aynı yasa değiştirilmeden TBMM'de tekrar kabul edildi ve dönemin Cumhurbaşkanı Sezer yasa değişikliğini bu kez onayladı.[32] Bu yasanın onayıyla Recep Tayyip Erdoğan'ın milletvekili seçilmesi için yasal bir engel kalmadı. Seçimlerde Siirt milletvekili seçilen Fadıl Akgündüz'ün milletvekilliğinin düşürülmesinin ardından Siirt'teki seçimlerin tekrar edilmesine karar verildi ve 2003 ara seçimlerine gidildi. Seçimlerde AK Parti'nin ilk sıra adayı Mervan Gül'ün adaylıktan çekilmesi ile Recep Tayyip Erdoğan partinin birinci sıra adayı olarak Siirt seçimlerine girdi ve oyların %85'ini alarak kazandı.[33]

Erdoğan'ın milletvekili seçilmesinin ardından başbakan Abdullah Gül, Recep Tayyip Erdoğan'ın başbakan olması için dönemin Cumhurbaşkanı Sezer'e istifasını sundu. Ahmet Necdet Sezer bu kez hükûmeti kurma görevini Recep Tayyip Erdoğan'a verdi ve genel seçimlerden yaklaşık dört ay sonra Recep Tayyip Erdoğan başbakanlığında 59. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[34] Bu seçimin ardından 2004 yerel seçimleri yapıldı. AK Parti 1750 belediye almaya hak kazandı.[35] 2003 yılından 2009'a kadar Türkiye ekonomisi büyüme göstermiş ve Türkiye'nin GSMH'si Dünya toplamının %1,11'inden yüzde 1,37'sine artış göstermiştir. Recep Tayyip Erdoğan döneminde Türkiye'nin IMF'ye olan borcu bitti.

Görev süresi dolan Türkiye'nin 10. cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in yerine 11. cumhurbaşkanının seçilememesi üzerine Anayasa'nın 101. maddesi gereğince seçimlerin 22 Temmuz 2007 günü Türkiye'de 2007 genel seçimleri yapıldı. AK Parti, Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde tek başına ikinci kez iktidara gelmeyi başardı.[36] AK Parti, seçimlerde 341 milletvekili çıkardı. Abdullah Gül tarafından onaylanan 60. Türkiye Hükûmeti AK Parti önderliğinde kuruldu.[37] 21 Ekim 2007'de 2007 Anayasa Değişikliği Referandumu gerçekleşti. AK Parti, bu seçimde ''Evet'' oyunu destekledi. Bu seçimde Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesine karar verildi ve Genel seçimlerin dört yılda bir yapılmasına karar verildi.[38]

29 Mart 2009 tarihinde 2009 yerel seçimleri yapıldı. AK Parti, 1442 belediye başkanlığı kazandı. AK Parti bu seçimde 16 Büyükşehir belediye başkanlığından 10 tanesini kazandı.[39] 1 Mayıs 2009 günü bazı makamlarda görev değişikliği olmuştur. 2009 yılında İsrail'in Filistin'e saldırılar sonucunda 1133 Filistin vatandaşın ölümünden sonra 29 Ocak 2009 Davos'ta Dünya Ekonomik Forumu toplantısında Şimon Peres'in 25 dakika konuşması ve Erdoğan'ın 12 dakika konuşmasından dolayı Erdoğan podyumu terk etmiştir. Recep Tayyip Erdoğan podyumu terk ederken şu sözleri söylemiştir:'' Benim için de bundan böyle Davos bitmiştir. Daha Davos'a gelmem. Siz konuşturmuyorsunuz. 25 dakika konuştu, 12 dakika konuşturuyorsunuz. Olmaz."[40] Erdoğan Davos dönüşü büyük bir kutlamayla karşılanmıştır.[41] Ahmet Davutoğlu, Gazze Savaşı'nda göstermiş olduğu çözüm başarıdan dolayı Dışişleri Bakanlığına atandı.[42] Bülent Arınç, Başbakan yardımcılığına getirildi. Temmuz 2009'da Çin'in Doğu Türkistan'da olay çıkarmasına karşı Recep tayyip Erdoğan ve AK Parti üyeleri saldırıya karşı çıkmıştır. Erdoğan sorumluların adalete teslim edilmesini ve hesap vermelerini söylemiştir. Ayrıca ''soykırım'' yaşanmaktadır demiştir.[43]

2011 genel seçimlerinde 327 sandalye çıkararak üçüncü kez tek başına iktidar olmayı başardı. 61. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[44] 29 Mart 2014'te 2014 Türkiye yerel seçimleri yapıldı. AK Parti %43.4 oy alarak birinci parti oldu. AK Parti 30 Büyükşehir Belediye başkanlığından 18 tanesini kazandı. 16 Temmuz 2014'te AK Patili milletvekilerin Çözüm Sürecini büyük bir oyla kabul etmesiyle ve Abdullah Gül'ün Resmî Gazete'de yayımlanması sonucu yürürlüğe girmiştir.[45] 2014 Cumhurbaşkanlığı seçimde Cumhurbaşkanı Adayı'nın kim olduğunu Mehmet Ali Şahin açıklamıştır. Şahin şu sözleri söylemiştir:'' İstanbul milletvekilimiz, Genel Başkanımız, Başbakanımız Recep Tayyip Erdoğan'dır.'' demiştir.[46] 10 Ağustos 2014 günü Erdoğan %51,8 oy oranıyla Cumhurbaşkanı seçilmesi ardından Erdoğan AK Parti Genel Başkanlığı ve Başbakanlığı Ahmet Davutoğlu'na bırakmıştır. Erdoğan şu sözleri söylemiştir:'' Konya milletvekilimiz, Dışişleri bakanımız Ahmet Davutoğlu kardeşimdir.'' demiştir. AK Parti 27 Ağustos günü 1. Olağanüstü Kongresinde Genel Başkan Ahmet Davutoğlu seçimiştir. Ahmet Davutoğlu önderliğinde 62. Türkiye Hükûmeti kuruldu.[47]

2007 cumhurbaşkanlığı seçimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: e-muhtıra
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan (sol) ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül (sağ) Başbakan Recep Tayyip Erdoğan (sol) ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül (sağ)
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan (sol) ve Cumhurbaşkanı Abdullah Gül (sağ)

2007 yılına girildiğinde, görev süresi dolmak üzere olan Cumhurbaşkanı Sezer'in yerine Erdoğan'ın aday gösterilmesi ihtimali üzerine özellikle büyük şehirlerde (Ankara, İstanbul ve İzmir gibi); ADD, ÇYDD, İstanbul Barosu, DİSK, KESK gibi bazı kurum ve kuruluşlar tarafından "Cumhuriyet Mitingleri" düzenlendi.[48] 2008 yılında Ergenekon Operasyonu dahilinde bu mitinglerin darbeye zemin oluşturmak adına silahlı bir terör örgütü tarafından yapıldığı iddia edildi ve yapılan aramalarda bunu destekleyen belgelere rastlandığı öne sürüldü. ADD başkanı ve emekli Orgeneral Şener Eruygur bu iddialar neticesinde tutuklandı.[49] Tüm gelişmelerden sonra parti tarafından cumhurbaşkanı adayı olarak Abdullah Gül gösterildi. Bunun üzerine CHP, cumhurbaşkanlığı seçimi için genel kurulda en az 367 milletvekilinin toplanmış olması gerektiğini iddia edip seçimler sırasında genel kurula gelmeyerek cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etti. Aslen bu iddia anayasa kaynaklı olmayıp onursal cumhuriyet başsavcısı Sabih Kanadoğlu tarafından ortaya atılmıştı.[50]

CHP, ilk oturumda 367 milletvekili bulunmasına rağmen toplam oy 367'nin altında kalınca cumhurbaşkanlığı seçimi oturumlarının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkemenin seçimi iptal etmesi üzerine erken seçime gidilme kararı alındı. Parti, 22 Temmuz genel seçimlerinde de oyların %46,7'sini alarak seçimden oylarını artırarak çıktı. Böylece Erdoğan, hükûmeti kurma görevini aldı. Parti aynı seçimde 18 bin Avro karşılığında AK Robot isimli bir robot kiralamış ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bu yolla seçim propagandası yapan ilk parti olmuştur.[51]

22 Temmuz genel seçimlerine göre TBMM'ye giren üçüncü parti konumundaki Milliyetçi Hareket Partisi, CHP'nin aksine Cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etmek amacıyla genel kurula gelmeme fikrini benimsemedi ve bunun sonucu olarak tekrar aday gösterilen Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı oldu.

Kapatma davası[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Adalet ve Kalkınma Partisinin kapatılma davası

14 Mart 2008 tarihinde Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, "Adalet ve Kalkınma Partisinin laikliğe aykırı eylemlerin odağı durumuna geldiği" savıyla, Anayasa Mahkemesi'nde "Adalet ve Kalkınma Partisinin temelli kapatılma davasını açtı.[52] Başsavcı, Cumhurbaşkanı Gül ile Başbakan Erdoğan'ın da aralarında olduğu 71 kişinin, siyasetten 5 yıl uzaklaştırılmasını istedi. 30 Temmuz 2008'de açıklanan kararla, 10 üyenin 6'sının kapatılması yönünde, 4'ünün hazine yardımının kesilmesi yönünde ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın ret oylarıyla kapatılmadı. Hazine gelirinin yarısının kesilmesi kararı alındı.

Hedef 2023[değiştir | kaynağı değiştir]

AK Parti'nin Türkiye'yi ekonomi, adalet, sağlık, ulaşım, turizm, sanat alanında ilerletmek ve 2023 yılında dünyada ekonomisi gelişmiş ilk 10 ülke arasına girmesini sağlamak olarak koyduğu hedef "Hedef 2023" olarak slogan hâline getirilmiştir. Kişi başına millî geliri artırmak, işsizliği düşük rakamlara indirmek, ekonomik sıkıntılardan tamamen uzaklaşmak, Türkiye'ye ait yerli tank, uçak,araba ve silahlı aletler yapmak gibi hedefler 2011 ve 2015 genel seçimlerinde partinin temel söylemleri arasında yer almıştır. Başkanlık sistemi de 2015 Seçim Beyannamesi'nde "Hedef 2023" arasında yer almıştır.

Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş

Halkın Sesi Partisi ile birleşmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

12 Temmuz 2012'de Recep Tayyip Erdoğan, Halkın Sesi Partisi Genel Başkanı Numan Kurtulmuş'a partilerinin "bütünleşmesini" teklif etmiştir.[53] İki partinin yetkili organlarınca alınan karara göre bir birleşme süreci başlamıştır.[54][55] Sürecin sonunda, delegelerine genel kurul çağrısında bulunan Halkın Sesi Partisi, 19 Eylül 2012 günü gerçekleştirdiği olağanüstü kongrede, geçerli 177 oyun 165'i gereğince "bütünleşme sebebiyle fesih" kararı alarak kapanmıştır.[56] Halkın Sesi Partisi'nin feshedilmesinin ardından Numan Kurtulmuş, birçok partiliyle birlikte 22 Eylül 2012 günü düzenlenen törende Adalet ve Kalkınma Partisi'ne katılmıştır.[57]

AK Parti-Gülen Hareketi çatışması[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: AK Parti-Gülen Hareketi çatışması

Cumhuriyetin kurulmasından itibaren Türkiye'nin politik yaşamında önemli yeri olan büyük cemaatler 1973 seçimlerinden itibaren Millî Görüş çizgisindeki Necmettin Erbakan'dan uzaklaştılar. 1994 yerel seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan'ı destekleyen Fethullah Gülen ve Gülen Hareketi o tarihten itibaren yerel ve genel seçimlerde AK Parti'ye ve Erdoğan'a olan desteğini sürdürdü. Gülen cemaatinin bu süreçte ve AK Parti iktidarlarında emniyette, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı’nda ve yargıdaki ilerleyişinin[58] ve özel okullar ve diğer faaliyetlerinin partinin bütün liderleri ve devlet kurumları tarafından desteklendiği öne sürüldü.[59] Gülen Cemaati ile AK Parti arasındaki temel ittifakın ortak tehdit olarak algılanan askeri vesayete karşı olmaları olduğu dillendirildi.[60]

Cemaat hakkında hazırladığı İmamın Ordusu kitabı nedeniyle Ergenekon soruşturması kapsamında tutuklanarak hapis yatan gazeteci Ahmet Şık hapisten çıkarken "Bu komployu kuran, yürüten polisler, savcılar ve hâkimler bu cezaevine girecek. Onlar buraya girdiğinde adalet gelecek. O cemaat bağlantılı, o çete bağlantılı adamlar buraya girecek. Bunlara sesini çıkarmadığı için siyaseten sorumlu AK Parti hükûmetidir." şeklinde açıklama yaptı.[61] Şık konu hakkında yazdığı Paralel Yürüdük Biz Bu Yollarda, AKP-Cemaat İttifakı Nasıl Dağıldı? kitabında, sözü edilen ittifakın tarihçesini anlattı.[62] Aynı davada Haliç'te Yaşayan Simonlar: Dün Devlet Bugün Cemaat kitabında cemaatin polis ve yargı içinde örgütlendiğini iddia ettiği için yargılanan Hanefi Avcı, daha sonra yazdığı Cemaat’in İflası - Hoca’nın Ayağının Kaydığı Yer kitabında 2011'deki genel seçimler öncesinde cemaatin partiden 80 civarında milletvekili istediğini ama AK Parti’nin buna yanaşmadığını yazdı.[63]

Bir görüşe göre Cemaat AK Parti ile ittifakını 2009'da sona erdirmiş ve o tarihlerden itibaren basın ve akademisyenler aracılığıyla hükûmeti eleştirmeye başlamıştır.[64] Hükûmetin bazı cemaatçi kadroları yetkili makamlardan tasfiye etmeye başlamasının ardından 2012 Şubat ayında İstanbul’da bir savcılığın MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ı ifadeye davet etmesi bir krize neden oldu. Bu Cemaat ile AK Parti arasındaki çatışmanın dışa vurulan ilk büyük belirtisi olarak değerlendirildi.[65] 17-25 Aralık operasyonlarında AK Partinin dört bakanına karşı yapılan operasyonlar hükûmet tarafından darbe girişimi olarak adlandırıldı. Bu olaydan sonra HSYK gerilimi yaşandı. 17-25 Aralık operasyonunda dönemin savcısı Zekeriya Öz, başbakanın yurt dışına kaçtığını öne sürmüştür. Bunun sonucunda 8 AK Parti milletvekili partisinden istifa etmiştir. Bazı devlet kurumlarında paralel yapı ile ilişkisi olduğu düşünülen kişiler görevden alındı. Erdoğan ve oğlu Bilal Erdoğan'a ait olduğu iddia edilen 17-18 Aralık 2013 tarihli telefon görüşmeleri yayınlandı. Dönemin Ana Muhalefet partisi CHP bu konuşmayı mecliste milletvekillerine dinletti. Daha sonra Erdoğan'ın ABD ziyaretinde Fetullah Gülen'in iadesi istenmiş fakat Beyaz Saray'dan gelen açıklama ile konu olumsuz sonuçlanmıştır. Daha sonra 14 Aralık 2014'te Samanyolu Genel koordinatörü Hidayet Karaca terör örgütüne üye olmak ve terör örgütünün propagandasını yapmakla tutuklanmıştır. Zaman gazetesi yayın yönetmeni Ekrem Dumanlı da aynı nedenle gözaltına alınmıştır. 12 Haziran 2015'te Zekeriya Öz meslekten ihraç edilmiştir. Daha sonra Zekeriya Öz, Celal Kara ve Mehmet Yüzgeçe yakalama kararı verilmiştir. Bu olaydan sonra 12 Ağustos'ta Zekeriya Öz ve Celal Kara önce Ermenistan'a daha sonra Almanya'ya gitmişlerdir. Türkiye eski savcıları istemiş fakat Almanya Hükûmeti iade etmemiştir.[kaynak belirtilmeli]

2014 Cumhurbaşkanlığı seçimi[değiştir | kaynağı değiştir]

11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün 28 Ağustos 2014'te görevinin bitmesinden dolayı 1 Temmuz 2014'te AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan aday gösterildi.[66] Erdoğan'ın adaylığını Mehmet Ali Şahin açıklayarak kamuoyuna duyurdu. Seçimin ilk turu 10 Ağustos'ta yapıldı. Erdoğan seçim pusulasında ilk başta yer aldı. Erdoğan'ın seçimde kullandığı logonun Obama'nın 2008 yılında kullandığı logoya benzediği iddia edildi.[67] Erdoğan'a cumhurbaşkanlığı seçiminde yapılan bağış miktarı 55.260.778 TL olarak açıklandı.[68] 10 Ağustos'ta yapılan seçimlerde Erdoğan, %51,79 oranında oy aldı.[69]

Ahmet Davutoğlu Dönemi (2014-2016)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ahmet Davutoğlu (14 Kasım 2014)

Recep Tayyip Erdoğan'ın Cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra 27 Ağustos 2014'te yapılan AK Parti 1. Olağanüstü Büyük Kongresinde Ahmet Davutoğlu 1382[70] delegenin oyunu alarak 2. AK Parti genel başkanı seçilmiştir. 28 Ağustos 2014'te cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan başbakanlık vekaletini alan Davutoğlu 62. Türkiye Hükûmeti'ni kurmakla görevlendirilmiştir.[71][72][73][74] Ahmet Davutoğlu başbakanlığında kurulan 62. Türkiye Hükûmeti bakanlar kurulu listesini 29 Ağustos 2014 tarihinde açıkladı. 6 Eylül 2014 Cumartesi günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yapılan güven oylaması sonucunda 133 ret oyuna karşılık alınan 306 kabul oyuyla 62. Türkiye Hükûmeti Davutoğlu başbakanlığında güven oyu alarak resmen göreve başlamıştır.[75] [76] Ahmet Davutoğlu önderliğinde 2015 genel seçimlerinde 258 milletvekili çıkararak birinci parti olmuştur. İç Güvenlik yasası onaylanmıştır.[77]

7 Haziran 2015 seçimlerinde AK Parti tek başına iktidar olabilecek çoğunluğu yakalamamasına rağmen birinci parti olmuştur. Daha sonra yapılan Koalisyon görüşmeleri ise başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Ahmet Davutoğlu 9 Haziran'da istifasını cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunmuş ama anayasa gereği yeni hükûmet kurulana kadar görevde kalmıştır. 26 Haziran 2015 günü TBMM Başkan adayı İsmet Yılmaz olarak belirlenmiş, Yılmaz, 1 Temmuz 2015 günü yeni başkan seçilmiştir.[78] 10 Temmuz günü hükûmeti kurmakla görevlendirilen Davutoğlu 13 Temmuz'da CHP 14 Temmuz'da MHP ve 15 Temmuz'da HDP genel merkezlerini ziyaret etmiştir. 22 Temmuz'da ise Ömer Çelik ile Haluk Koç koalisyon görüşmelerini başlatmıştır. Davutoğlu, 11 Ağustos 2015'te Bakanlar kurulu toplantısı çıkışı sonrası CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile 4 saat 20 dakika görüştü.[79] 14 Ağustos 2015'te tekrar görüşen Davutoğlu ve Kılıçdaroğlu görüşmesinden koalisyon çıkmamıştır.[80] 17 Ağustos 2015'te AK Parti ve MHP heyeti bir araya geldi.[81]

Ahmet Davutoğlu 7 Haziran 2015 seçimleri sonrasında 45 gün içinde hükûmetin kurulamamış olması ve Cumhurbaşkanının TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermesi üzerine ülkeyi 1 Kasım 2015'te yapılacak seçime kadar yönetmek üzere seçim hükûmeti kurulmasına karar verilmiştir. Bu hükûmete MHP ve CHP bakan vermeyeceklerini açıkladı. 26 Ağustos 2015'te Davutoğlu CHP, MHP ve HDP'den bazı milletvekilerine bakanlık teklifi götürdü. Bu tekliflerden HDP 2 bakanlığı kabul etti. MHP'den de Tuğrul Türkeş kabul ederek MHP tarafından MHP Disiplin Kuruluna sevk edilmiştir.[82] 29 Ağustos'ta kurulan seçim hükûmeti başbakanı olmuştur.

12 Eylül 2015'te AK Parti 5. Olağan Kongresi yapılmış ve Ahmet Davutoğlu tek aday gösterilip kayıtlı bin 445 delegeden bin 353 oy alarak 2. kez Genel Başkan seçildi.[83] 13 Eylül'de MYK ve MKYK yeni üyeleri belirlendi.[84]

Ahmet Davutoğlu'nun lideri olduğu AK Parti, 1 Kasım seçiminde tarihindeki en büyük oy sayısı ve %49.5 ile en büyük oy oranına sahip olarak TBMM'de tek başına iktidar olabilecek çoğunluğa ulaştı. Sonrasında Davutoğlu, 64. hükûmetini kurması için görevlendirildi.[24]

Erdoğan ile Davutoğlu arasındaki gerilim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Ahmet Davutoğlu'nun istifa süreci
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan (sol) ve Başbakan Ahmet Davutoğlu (sağ)

Kamuoyunda ilk olarak, Ocak 2015'te Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından açıklanan ancak hayata geçirilemeyen 'şeffaflık paketi' ve 17 Aralık Yolsuzluk soruşturmasında adı geçen 4 bakanın yüce divana gönderilmesi hususlarında Davutoğlu-Erdoğan arasında gerginlik çıktığı iddia edilmişti.[85]

29 Nisan 2016 tarihinde yapılan AK Parti MKYK’sında alınan kararla, genel başkanın “il ve il başkanı atama yetkisi” MKYK'ya verildi. Bu toplantıda alınan kararın toplantıdan önce Erdoğan'a yakın üyeler tarafından alındığı ve toplantı sırasında Davutoğlu'na imzalatıldığı iddia edildi.[85]

1 Mayıs 2016'da 'Pelikan Dosyası19 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.' adı altında yayınlanan anonim bir blog'da Davutoğlu'nun Erdoğan'a ihanet ettiği ve istifa etmesi gerektiği savunuldu.[86][87] Blog'da Davutoğlu ile Erdoğan arasındaki 27 gerilim noktası 'reis'e yakın bir bakış açısıyla listelendi.[87] Bu blog medyada ses getirdi.[88][89][90]

4 Mayıs 2016 günü, Recep Tayyip Erdoğan ve Ahmet Davutoğlu arasında Saray'da ikili bir toplantı yapıldı. Bu toplantıda Davutoğlu'nun doğrudan istifa etmesi yerine AK Parti'yi kongreye götürmesi ve yeniden genel başkan adayı olmaması kararlaştırıldı.[91][92] Bu toplantıdan bir gün sonra Davutoğlu, 5 Mayıs 2016 günü 1 Kasım seçiminden sonra sadece 6 ay görev yapmasını nazara vererek "4 yıllık sürenin daha kısa sürmesi benim tercihim değildir. Zarurettir" şeklinde bir açıklama yaptı ve AK Parti'yi 22 Mayıs'ta yeni Genel Başkan seçimi yapması için 2. Olağanüstü Büyük Kongre'ye çağırdı.[92] Ahmet Davutoğlu'nun Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinin hemen sonrasında bu kararını açıklaması bazıları tarafından Saray Darbesi şeklinde ifade edilmiştir.[93][94][95]

Binali Yıldırım Dönemi (2016-2017)[değiştir | kaynağı değiştir]

Portrait of Binali Yıldırım (cropped).jpg Bu makale serisinin bir parçasıdır
Binali Yıldırım

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı

Türkiye Başbakanı
24 Mayıs 2016 - 9 Temmuz 2018

Binali Yıldırım (6 Aralık 2016)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile 64. Türkiye Hükûmeti'nin Başbakanı Ahmet Davutoğlu yaptıkları toplantı sonrasında Ahmet Davutoğlu'nun başbakanlık görevinden istifa etme kararı almasıyla AK Parti 2. Olağanüstü Büyük Kongresi'nin düzenlenerek 3. genel başkanın seçilmesi kararlaştırıldı. 22 Mayıs 2016 tarihinde düzenlenen kongrede Binali Yıldırım, 1470 oyun 1405'ini alarak AK Parti'nin 3. genel başkanı seçildi[96] ve hükûmeti kurma görevi verildi. 24 Mayıs 2016 tarihinde Yıldırım, 65. Türkiye Hükûmeti'ni kurdu ve bu hükûmet TBMM tarafından 315 oyla güvenoyu aldı.[97]

Başkanlık Sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu

Yıldırım, yeni Hükûmet'in öncelikli konusunun yeni anayasa başkanlık sistemi de dahil olmak üzere yeni yönetim sistemini belirleyecek değişikliğin olduğunu[98] ve yeni anayasayı gerçekleştirmek için çalışmalara hemen başlanacağını açıkladı.[99] Ayrıca 12 Eylül Darbesi sırasında yazılmış mevcut anayasayla 2023 Hedeflerine ulaşamayacağını belirterek tüm muhalefet partilerine yeni anayasa çağrısı yaptı.[100]

Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli, partisinin parlamenter sistemden yana olduğunu fakat Başkanlık sisteminin referanduma götürülmesinde herhangi bir sakınca duymadığını bildirdi.[101] Yıldırım, Türkiye'nin fiili durumu hukuki durum hâline getirmek mecburiyetinde olduğunu ve Başkanlık sisteminini içeren anayasa teklifini kısa süre içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisine getireceklerini belirtti.[102]

Ana muhalefet partisi CHP ile HDP'nin yanı sıra; genel başkan adayı Sinan Oğan, Meral Akşener gibi eski MHP milletvekilleri ile Yusuf Halaçoğlu, Ümit Özdağ gibi dönemin bazı MHP milletvekilleri de başkanlık sistemine sıcak bakmadılar.[103][104][105]

Recep Tayyip Erdoğan Dönemi (2017-günümüz)[değiştir | kaynağı değiştir]

Recep Tayyip Erdoğan (17 Ekim 2018)

2017 anayasa değişikliği referandumunda halkoyuna sunulan değişiklikler %51,41 oranında evet oyuyla kabul edildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, resmi sonuçlar açıklandıktan sonra AK Parti'ye döneceğini açıkladı.[106] 27 Nisan 2017'de referandumun kesin sonuçları Resmi Gazete'de yayımlandı.[107] Erdoğan, 2 Mayıs 2017 tarihinde AK Parti üyesi oldu.[108] 21 Mayıs 2017'de yapılan olağanüstü kongreyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeniden genel başkan seçildi.[109] 24 Mart 2021 saat 10:00'da düzenlenen 7. Olağan Büyük Kongresi ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 1428 oy alarak yeniden genel başkan seçildi.[110]

İdeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomik[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Ekonomik liberalizm ve Neoliberalizm

Ekonomik liberalizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti; ekonomik liberalizmi benimsemiş, parti programının 3. maddesindeki "Özelleştirme" başlığı altında "Özelleştirme daha rasyonel bir ekonomik yapının oluşması için önemlidir. Özelleştirme, ekonomide verimi artırmayı, devleti tam rekabet ortamını bozabilecek faaliyetlerden çıkarmayı sağlayacak bir uygulamadır."[111] şeklinde belirttiği özelleştirme işini çokça uygulamış, birçok devlet kurumunu özelleştirmiştir.

Sosyal[değiştir | kaynağı değiştir]

Muhafazakârlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Muhafazakâr demokrasi ve Türk modeli

14 Ağustos 2001 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde kurulan AK Parti, kendisini “muhafazakâr demokrat” kimliğe ve siyasal vizyona sahip bir kitle partisi olarak tanımlamaktadır.[112]

İslamcılık tartışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı medya grupları tarafından İslamcı bir parti olarak nitelendirilse de parti yetkilileri bu iddiaları reddetmektedir.[113] AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hüseyin Çelik, "Batı basınında, AK Parti yönetimi isimlendirilirken, bazen maalesef 'İslamcı', 'Ilımlı İslamcı' ve bunun gibi bir dil kullanılmakta. Bu tanımlamalar gerçeği yansıtmamakta ve bizi üzmektedir. AK Parti muhafazakâr demokrat bir partidir. AK Parti'nin muhafazakârlığı ahlaki ve sosyal konular ile sınırlıdır" demiştir.[114]

Erdoğan, 2001'de “AK Parti’ye İslamcı parti yakıştırması hem İslam'a saygısızlıktır hem de partimize saygısızlıktır” demiş,[115] 2005 yılında yapılan başka bir konuşmada "Biz İslamcı bir parti değiliz ve aynı zamanda 'Müslüman-demokrat' gibi etiketleri de kabul etmiyoruz" demiştir. Erdoğan, AK Parti'nin gündeminin "muhafazakâr demokrasi" olduğunu belirtmiş,[116] 2006'da yaptığı başka bir konuşmada “Biz din eksenli bir parti değiliz. Biz laik, demokratik, sosyal bir hukuk devletinin mensubuyuz ve bütün çalışmalarımızı bu çerçeve içerisinde yürütüyoruz. Bireysel olarak durumumu sorarsan dindar olmaya çalışan bir Müslümanım, ama bunun derecesini takdir etme yetkim yok." demiştir.[117]

Parti, Ocak 2016 tüzüğünün 129. sayfasında ve parti programının 2. maddesindeki "Temel Hak ve Özgürlükler" başlığı altında laiklik hakkındaki fikirlerini "Partimiz, dini insanlığın en önemli kurumlarından biri, laikliği ise demokrasinin vazgeçilmez şartı, din ve vicdan hürriyetinin teminatı olarak görür. Laikliğin, din düşmanlığı şeklinde yorumlanmasına ve örselenmesine karşıdır. Esasen laiklik her türlü din ve inanç mensuplarının ibadetlerini rahatça icra etmelerini, dini kanaatlerini açıklayıp bu doğrultuda yaşamalarını ancak inançsız insanların da hayatlarını tanzim etmelerini sağlar. Bu bakımdan laiklik, özgürlük ve toplumsal barış ilkesidir." şeklinde belirtmiştir.[111][118]

Nisan 2016'da TBMM Başkanı İsmail Kahraman, İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nde, İslam Ülkeleri Akademisyen ve Yazarlar Birliğince düzenlenen “Yeni Türkiye ve Yeni Anayasa” başlıklı konferansta, "Yeni anayasada Laiklik maddesi olmamalı, dindar bir anayasa olmalı" diyerek pek çok kesimden, muhalefet partilerinden ve AK Parti'den tepki almış, daha sonra yanlış anlaşıldığını belirtmiştir.[119][120] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu tartışmalar üzerine "...benim düşüncem AK Parti’yi kurduğum dönemden itibaren belli. Laiklikle ilgili düşüncemizin ne olduğu, kurucusu olduğum AK Parti’nin programında kayıtlı. Kaldı ki İsmail Bey de AK Parti’nin mensubu olarak Parlamento Başkanı seçildi. Bu da onun, AK Parti programında belirtilenleri kabul ederek oraya gelmiş olduğunu gösterir. Ama ne yapmış? Yeni hazırlanmakta olan anayasa ile ilgili bir bilimsel toplantıda kendine göre, dünyadan bazı örnekler vererek bazı şahsi kanaatlerini paylaşmış. Ben bu konudaki görüşümü, Mısır’da Kahire’de o dev opera binasındaki konuşmamda da söyledim. Laikliğin, devletin tüm farklı inanç grupları için bir güvence olduğunu, bütün farklı inanç gruplarına eşit mesafede durması olduğunu anlattım. Hatta o zaman, şimdi hapiste olan Müslüman Kardeşler yetkilisi Muhammed Bedii, ‘Bu dediğiniz nasıl bir şey’ diyerek şaşkınlığını dile getirmişti. Kendisine anlatınca, ‘Böyle olduktan sonra ben de bunu tasvip ediyorum’ demişti. Laikliği, ladinilik, din karşıtlığı gibi sunar ya da uygularsanız, elbette itirazlarla karşılaşırsınız. Oysa laiklik, devletin, tüm inançlara, ateistler dahil tüm gruplara eşit mesafede olması; tüm inanç gruplarının devletin güvencesi altında olmasıdır..." demiştir.[121]

Ancak partinin; bu konulardaki samimiyeti ve icraatları zaman zaman tartışma konusu olmuştur.[122][123][124] Partiye ayrıca "Adalet ve Kalkınma Partisinin laikliğe aykırı eylemlerin odağı durumuna geldiği" gerekçesiyle 2008 yılında kapatma davası açılmış, dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanının ret oyu ile kapatılmamıştır.[52] Partinin Müslüman Kardeşler ile olan ilişkileri İslamcılık iddialarını güçlendirir.[125]

Avrupa Birliği üyeliği[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik süreci

2005 yılında, partiye Avrupa Halk Partisi'nde gözlemci üyelik verildi. Ancak Kasım 2013'te, parti AHP'den ayrılarak onun yerine Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular İttifakı'na katıldı. Bu hamle, AK Parti'nin AHP'ye tam üyeliğinin henüz verilmemesinden kaynaklanan bir hayal kırıklığının ve AMRİ'de tam üyeliğe kabul edilmesinin bir sonucu olabileceği olarak yorumlandı. Ayrıca Türkiye ve Avrupa açısından; Türkiye'nin Avrupa Birliğine üyelik isteğinde sürücü güç olan iktidar partisinin Avrupa Birliği karşıtı ve Avrupa Birliği'nde fazla gücü olmayan bir birlik olan AMRİ'ye katılması ve daha etkili Avrupa Birliği yanlısı bir muhafazakâr birlik olan AHP'den ayrılması, AK Parti'nin Avrupa Birliği üyelik sürecini sulandırdığını düşündürdü ve fazlaca tepki çekti.[126][127]

Yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Adalet ve Kalkınma Partisi genel başkanları listesi
Genel Başkan Görev Başlangıcı Görev Bitişi
Recep Tayyip Erdoğan, Poland (cropped).jpg Recep Tayyip Erdoğan 14 Ağustos 2001 27 Ağustos 2014
Turkish Minister of Foreign Affairs (8536048557) (cropped).jpg Ahmet Davutoğlu 27 Ağustos 2014 22 Mayıs 2016
Portrait of Binali Yıldırım (cropped).jpg Binali Yıldırım 22 Mayıs 2016 21 Mayıs 2017
President Erdoğan (2018) (cropped).jpg Recep Tayyip Erdoğan 21 Mayıs 2017 Görevde

Mevcut Merkez Yürütme Kurulu üyeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

2021'de AK Parti'nin Merkez Yürütme Kurulu'nu (MYK) oluşturan üyeleri:[128]

# Adı Görevi
1 Recep Tayyip Erdoğan Genel Başkan
2 Binali Yıldırım Genel Başkan Vekili
3 Numan Kurtulmuş
4 Hayati Yazıcı Genel Başkan Yardımcısı (Siyasi ve Hukuki İşler)
5 Erkan Kandemir Genel Başkan Yardımcısı (Teşkilat İşleri)
6 Ali İhsan Yavuz Genel Başkan Yardımcısı (Seçim İşleri)
7 Hamza Dağ Genel Başkan Yardımcısı (Tanıtım ve Medya)
8 Efkan Ala Genel Başkan Yardımcısı (Dış İlişkiler)
9 Jülide Sarıeroğlu Genel Başkan Yardımcısı (Sosyal Politikalar)
10 Özlem Zengin Genel Başkan Yardımcısı (Sivil Toplum ve Halkla İlişkiler)
11 Mehmet Özhaseki Genel Başkan Yardımcısı (Yerel Yönetimler)
12 Nurettin Canikli Genel Başkan Yardımcısı (Ekonomi İşleri)
13 Vedat Demiröz Genel Başkan Yardımcısı (Mali ve İdari İşler)
14 Mustafa Şen Genel Başkan Yardımcısı (Ar-Ge)
15 Leyla Şahin Usta Genel Başkan Yardımcısı (İnsan Hakları)
16 Ömer İleri Genel Başkan Yardımcısı (Bilgi ve İletişim Teknolojileri)
17 Çiğdem Karaaslan Genel Başkan Yardımcısı (Çevre, Şehir ve Kültür)
18 Fatih Şahin Genel Sekreter
19 Ömer Çelik Parti Sözcüsü
20 Naci Bostancı TBMM Grup Başkanı
21 Mahir Ünal TBMM Grup Başkan Vekili
22 Mustafa Elitaş
23 Bülent Turan
24 Muhammet Emin Akbaşoğlu
25 Cahit Özkan
26 Ayşe Keşir Kadın Kolları Başkanı
27 Eyüp Kadir İnan Gençlik Kolları Başkanı

Parti içi gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]

AK Parti üniter bir parti olmasına karşın içinde çeşitli grupları barındırmaktadır.

  • Davutoğlucular, Ahmet Davutoğlu'nun başbakanlığını ve görüşlerini destekleyen grup. Görüş olarak daha İslamcı olması ve milliyetçilik yerine ümmetçiliği savunması üzerine partinin ana akım siyasetinden farklıdır. Son dönemlerde popülerliği biten grup Davutoğlu'nun partiden ayrılması ve Gelecek Partisini kurmasıyla dağılmıştır.[133]

Gençlik kolları[değiştir | kaynağı değiştir]

14 Ağustos 2001 tarihinde, AK Parti'nin kuruluşuyla birlikte kurulmuştur. Türkiye'nin 81 ilinde ve illere bağlı ilçelerde teşkilatları bulunmaktadır. AK Parti Gençlik Kolları İl veya İlçe Başkanları, AK Parti parti tüzüğüne göre bulunduğu teşkilat kademesi ana kademe Yönetim ve Yürütme Kurulları'nın doğal üyesidir. Ayrıca Genel Merkez Gençlik Kolları Başkanı da hem MYK hem de MKYK tabii üyesidir. Mevcut genel başkan Ahmet Büyükgümüş'tür.

Gençlik kolları, parti yönetimi ile eşgüdüm hâlinde çalışır, gençlik kolu başkanları aynı zamanda parti yönetim ve yürütme kurullarının doğal üyesidir. Bir üye parti üyeliğinden çıktığı zaman otomatik olarak gençlik kolu üyeliğinden de çıkar ayrıca gençlik kolu yönetiminde görev almayanların üyeliği 30 yaşını doldurduklarında sona erer.

Genel merkez gençlik kolları başkanlığı yapmış olanlar, AK Parti MKYK'sı kararıyla toplanan büyük kongrenin onur konuğu sayılırlar.[19]

Kongreler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kongre Tarih Seçilen Başkan Aday Seçim Nedeni
1. Olağan Kongre 12 Ekim 2003 Recep Tayyip Erdoğan Recep Tayyip Erdoğan (Tek aday) Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu gereği)
2. Olağan Kongre 11 Kasım 2006
3. Olağan Kongre 9 Ekim 2009
4. Olağan Kongre 30 Eylül 2012
1. Olağanüstü Kongre 27 Ağustos 2014 Ahmet Davutoğlu Ahmet Davutoğlu (Tek aday) Erdoğan'ın cumhurbaşkanı seçilmesi
5. Olağan Kongre 12 Eylül 2015 Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu gereği)
2. Olağanüstü Kongre 22 Mayıs 2016 Binali Yıldırım Binali Yıldırım (Tek aday) Davutoğlu'nun genel başkanlıktan ayrılması
3. Olağanüstü Kongre 21 Mayıs 2017 Recep Tayyip Erdoğan Recep Tayyip Erdoğan (Tek aday) Yıldırım'ın genel başkanlıktan ayrılması
6. Olağan Kongre 18 Ağustos 2018 Başkanlık (Tüzük ve Siyasi Partiler Kanunu gereği)
7. Olağan Kongre 24 Mart 2021

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Adalet ve Kalkınma Partisi kuruluşundan bu yana altı genel seçime, dört yerel seçime ve bir milletvekili ara seçimine katılmıştır.

Genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel Seçimlerde AK Parti
 0–10%   10–20%   20–30%   30–40%   40–50%   50–60%   60–70%   70–80% 
Seçim Genel Başkan Oy Sayısı Meclis Dağılımı Sonuç Sıra-Meclis Harita
3 Kasım 2002 Recep Tayyip Erdoğan, Poland (cropped).jpg
Recep Tayyip Erdoğan		 Turkish general election, 2002 pie chart.png
10.808.229		 Parliament of Turkey 2002.svg
363 / 550 (artış 363)		 %34,28
artış 34,28		 1.
AK Parti İktidarı

|| AKP 2002 performance.png

22 Temmuz 2007 Turkish general election, 2007 pie chart.png
16.327.291		 Parliament of Turkey 2007.svg
341 / 550 (azalış 22)		 %46,58
artış 12,30		 1.
AK Parti İktidarı

|| AKP 2007 performance.png

12 Haziran 2011 Turkish general election, 2011 pie chart.png
21.399.082		 Parliament of Turkey 2011.svg
327 / 550 (azalış 14)		 %49,83
artış 3,25		 1.
AK Parti İktidarı

|| AKP 2011 performance.png

7 Haziran 2015 Secretary Kerry Meets With Turkish Foreign Minister Davutoglu (2) (cropped).jpg
Ahmet Davutoğlu		 Turkish general election, June 2015 pie chart.png
18.867.411		 Parliament of Turkey June 2015.svg
258 / 550 (azalış 69)		 %40,87
azalış 8,96		 1.
Seçim Hükûmeti		 Turkish general election AKP votes by province.png
1 Kasım 2015 Turkish general election, November 2015 pie chart.png
23.681.926		 Parliament of Turkey November 2015.svg
317 / 550 (artış 59)		 %49,50
artış 8,63		 1.
AK Parti İktidarı

|| Turkish general election, November 2015 (AKP).png

24 Haziran 2018 President Erdoğan (2018) (cropped).jpg
Recep Tayyip Erdoğan		 2018SeçimPastaGrafik.png
21.335.581		 Parliament of Turkey 2018.svg
295 / 600 (azalış 22)		 %42,56
azalış 6,94		 1.

Cumhur İttifakı İktidarı

||Akp2018.png

Yerel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerel Seçimlerde AK Parti
Seçim Büyükşehir Belediyeleri Belediye Başkanlığı Belediye Meclisleri İl Genel Meclisleri
Oy Kazanılan Oy Kazanılan Oy Kazanılan Oy Kazanılan
Turkish local elections, 2004.png
28 Mart 2004		 %46.07
4.822.636
12 / 16
 %40,19
9.674.306
1.750 / 3.193
 %40,33
9.635.145
16.637 / 34.477
 %41,67
13.447.287
2.276 / 3.208
Turkish local elections, 2009.png
29 Mart 2009		 %42.19
7.672.280
10 / 16
 %38,64
12.449.187
1.442 / 2.903
 %38,16
12.237.325
14.732 / 32.393
 %38,39
15.353.553
1.889 / 3.281
Turkish local elections, 2014.png
30 Mart 2014		 %45,54
15,898,025
18 / 30
 %43,13
17.952.504
794 / 1.351
 %42,87
17.802.976
10.530 / 20.498
 %45,43
4.622.484
779 / 1.251
Turkish Local Elections, 2019.png
31 Mart 2019		 %44,06
12.064.924
15 / 30
 %42,55
18.368.421
742 / 1.351
 %42,56
18.299.576
10.173 / 20.498
 %41,61
4.371.692
757 / 1.251

Ara genel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Şehir Dağılımı Genel Başkan Oy Oranı Diğer Partiler Sonuç
2003 Siirt 2003 AKP.png Recep Tayyip Erdoğan
%84,8
 CHP
%13,88
İP
%0,8
TKP
%0,6
 Recep Tayyip Erdoğan, Siirt milletvekili seçilerek TBMM'ye girdi.
AK Parti tek başına 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni kurdu.
Recep Tayyip Erdoğan, başbakan oldu.

Ara yerel seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim Şehir Dağılımı Başkan Adayı Oy Oranı Diğer Partiler Sonuç
2019
İstanbul 		June 2019 Istanbul mayoral election.svg Binali Yıldırım
%45
 CHP
%54,22
SP
%0,55
VATAN
%0,16
 Cumhuriyet Halk Partisi adayı Ekrem İmamoğlu, İstanbul büyükşehir belediye başkanı seçildi.
Adalet ve Kalkınma Partisi, kurulduğundan bu yana ilk defa İstanbul'daki belediye yönetimini kaybetti.

Seçim sloganları[değiştir | kaynağı değiştir]

'Onlar Konuşur AK Parti Yapar, Daima Adalet Daima Kalkınma, Birlikte Daha Güçlü, Yeni Türkiye Yolunda İkinci Yarı Başlıyor, Yeni Güç Büyük Türkiye', Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2015 genel seçimlerinde kullandığı sloganlardır.

Seçim şarkıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: AK Parti'nin seçim şarkıları listesi

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Parti Tüzüğü". 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2015. 
  2. ^ "AK Parti mi AKP mi". 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  3. ^ "Hangisi doğru.. AK Parti mi, AKP mi". 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016. 
  4. ^ "Türkiye hazır hedef 2023". 30 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  5. ^ Ak Parti, Bize Ulaşın, akparti.org.tr, 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Eylül 2019 
  6. ^ "Adalet ve Kalkınma Partisi". Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2021. 
  7. ^ Kaddorah, Emad Y. (18 Mayıs 2015). "Conservative Democracy and the Future of Turkish Secularism" (İngilizce). Arab Center for Research & Policy Studies. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2016. 
  8. ^ Gunes, Cengiz (2013). "The Kurdish Question in Turkey" (İngilizce). Routledge. s. 270. 
  9. ^ Konak, Nahide (2015). Waves of Social Movement Mobilizations in the Twenty-First Century: Challenges to the Neo-Liberal World Order and Democracy. Lexington Books. s. 64. 
    Jones, Jeremy (2007). Negotiating Change: The New Politics of the Middle East (İngilizce). I.B. Tauris. s. 219. 
  10. ^ Göçek, Fatma Müge (2011). "The Transformation of Turkey: Redefining State and Society from the Ottoman Empire to the Modern Era" (İngilizce). I.B. Tauris. s. 56. 
  11. ^ Tocci, Nathalie (2012). "Turkey and the European Union". The Routledge Handbook of Modern Turkey (İngilizce). Routledge. s. 241. 
  12. ^ İbrahim, Osman Rıfat (23 Mayıs 2014). "AKP and the great neo-Ottoman travesty". AlJezeera. 17 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  13. ^ Yavuz, M. Hakan. "Turkish identity and foreign policy in flux: The rise of Neo‐Ottomanism". Critique: Journal for Critical Studies of the Middle East. 7 (12). ss. 19-41. doi:10.1080/10669929808720119. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  14. ^ Kardaş, Şaban (15 Mart 2010). "Turkey: Redrawing the Middle East Map Or Building Sandcastles?". Middle East Policy. 17 (1). doi:10.1111/j.1475-4967.2010.00430.x. 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2015. 
  15. ^ Nordsieck, Wolfram (2018). "Turkey". Parties and Elections in Europe. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2019. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 
  17. ^ Soner Çağatay. "Turkey's divisions are so deep they threaten its future". Guardian. 3 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2017. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 
  19. ^ a b "AK PARTİ Tüzük Ocak 2019" (PDF). AKP. 13 Şubat 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  20. ^ "Milli Görüş gömleğini 28 Şubat'ta çıkardık". Akşam. İHA. 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2009. 
  21. ^ Yalnız, Murat. "Akp'nin Kapatılmaması Uygun Olur!". Yeni Aktüel. 17 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2009. 
  22. ^ "YÜKSEK SEÇİM KURULUNDAN DUYURU" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015. 
  23. ^ "26.DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİ SONUCU" (PDF). Yüksek Seçim Kurumu. 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015. 
  24. ^ a b "Davutoğlu'na hükûmeti kurma görevi verildi". Milliyet. 17 Kasım 2015. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  25. ^ "AK Parti'ye 7 seçim kazandıran reklamcı". NTV. 27 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018. 
  26. ^ "AK Parti'nin isim babası". Yeni Şafak. 27 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018. 
  27. ^ "Kurucu Üyeler". AK Parti. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ "Parti Gelir Gider". www.akparti.org.tr. 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  29. ^ "Siyasal Eğilimler Araştırması" (PDF). KONDA Araştırma ve Danışmanlık. İstanbul. 16 July 2016. 30 October 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 July 2007. 
  30. ^ "2002 yılı seçim sonuçları". secim-sonuclari.com. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  31. ^ "58. Hükümet kuruldu... İşte yeni kabine". Radikal. 18 Kasım 2002. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  32. ^ "Tayyip Erdoğan'a siyaset yasağı nasıl kaldırıldı?". dunya48.com. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  33. ^ "9 MART 2003 SİİRT SEÇİM SONUÇLARI". Siirt Mücadele Gazetesi. 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  34. ^ "59. Hükümet kuruldu". bigpara. Hürriyet. 14 Mart 2003. 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  35. ^ "2004 yerel seçim sonuçları". yerelsecim.com. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  36. ^ "Seçim sonuçları 2007". Hürriyet. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  37. ^ "İşte 60. Hükümet Listesi". memurlar.net. 29 Ağustos 2007. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  38. ^ "HT Seçim Sonuçları". Haber Türk. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  39. ^ "2009 Yerel Seçim Sonuçları". secim.haberler.com. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  40. ^ "Davos'ta kriz". cnnturk.com. CNN Türk. 29 Ocak 2009. 19 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  41. ^ "Dünya basını Davos şokunu böyle duyurdu". Radikal. 30 Ocak 2009. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  42. ^ "Ahmet Davutoğlu kimdir?". cumhuriyet.com.tr. Cumhuriyet. 29 Ağustos 2014. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  43. ^ "Erdoğan: Adeta soykırım!". ntv.com.tr. NTV. AA. 10 Temmuz 2009. 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  44. ^ "İşte 61 hükümet kabine listesi". 6 Temmuz 2011. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  45. ^ "Cumhurbaşkanı Gül, 'çözüm süreci yasası'nı onayladı". hurriyet.com.tr. Hürriyet. AA. 15 Temmuz 2014. 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  46. ^ "AK Parti'nin cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 1 Temmuz 2014. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  47. ^ "62. Hükümet kuruldu! İşte yeni kabine ve yeni bakanlar". Türkiye Gazetesi. 28 Ağustos 2014. 26 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  48. ^ "Dev Cumhuriyet Mitingi". BBC Türkçe. BBC. 14 Mayıs 2007. 4 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2021. 
  49. ^ "Şener Eruygur ve Hurşit Tolon tutuklandı". milliyet.com.tr. Milliyet. 6 Temmuz 2008. 17 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2010. 
  50. ^ "Kanadoğlu'nun 367 Israrı". haberler.com. 6 Nisan 2007. 1 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2010. 
  51. ^ "Bu da AKP'li robot". haberturk.com. Haber Türk. 10 Temmuz 2007. 9 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  52. ^ a b "Başsavcı, AK Partiye kapatma davası açtı". NTV-MSNBC. 13 Mart 2008. 17 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  53. ^ "Başbakan Erdoğan resmen teklif etti". Yeni Şafak. 12 Temmuz 2012. 30 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012. 
  54. ^ "'AK Parti ile bütünleşmeye karar verdik'". NTVMSNBC. 4 Ağustos 2012. 13 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012. 
  55. ^ "Süleyman Soylu da AK Parti'de". milliyet.com.tr. Milliyet. 15 Ağustos 2012. 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  56. ^ Acar, Mehmet (20 Eylül 2012). "HAS Parti kapandı rota AK Parti". sabah.com.tr. Sabah. 22 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012. 
  57. ^ "Numan Kurtulmuş resmen AK Parti'li". haberturk.com. Haber Türk. 22 Eylül 2012. 24 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012. 
  58. ^ "Hanefi Avcı: Devleti kim yönetiyor". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  59. ^ "Prof. İsmail Kara ile Gülen cemaati-AKP hükûmeti savaşı üzerine". rusencakir.com. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  60. ^ Berkan, İsmet (30 Kasım 2013). "9 soruda cemaat-hükûmet kavgasının arkeolojisi ve geleceği". Hürriyet. 18 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  61. ^ ""O hakim ve savcılar buraya girecek!"". Sabah. 12 Mart 2012. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  62. ^ Akdemir, Gamze (6 Ocak 2015). "'Bu, cephe savaşı sonrası bir meydan muharebesi!'". Cumhuriyet Kitap Eki. Cumhuriyet. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  63. ^ Bozan, İrfan (21 Mayıs 2015). "'Cemaat'in operasyon gücü sürüyor'". Al Jazeera Turk. Al Jazeera. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  64. ^ "2014'te Türkiye". SETA. 1 Ocak 2015. 29 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  65. ^ Kütahyalı, Rasim Ozan (26 Kasım 2013). "AKP-Cemaat çatışmasının geçmişi ve geleceği". Al Monitor. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2015. 
  66. ^ "AKP'nin adayı Erdoğan". dw.com. Deutsche Welle. 1 Temmuz 2014. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  67. ^ "Erdoğan'ın seçim logosu sosyal medyayı karıştırdı". Hürriyet Gazetesi. 1 Temmuz 2014. 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2017. 
  68. ^ "Erdoğan kendisine yapılan bağış miktarını açıkladı". ensonhaber.com. 9 Ağustos 2014. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  69. ^ "10 AĞUSTOS 2014 PAZAR GÜNÜYAPILAN ONİKİNCİ CUMHURBAŞAKNI SEÇİMİ İLE İLGİLİ KESİN SONUÇLAR KAMUOYUNA DUYURULUR" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 9 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2015. 
  70. ^ "AK Parti 1. Olağanüstü Büyük Kongresi". sabah.com.tr. Sabah. AA. 27 Ağustos 2014. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  71. ^ "Erdoğan Başbakanlık vekaletini Davutoğlu'na verdi". sabah.com.tr. Sabah. 28 Ağustos 2014. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2014. 
  72. ^ "Erdoğan yerine geçecek ismi açıkladı". 21 Ağustos 2014. 22 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2014. 
  73. ^ "Davutoğlu "yeni başbakan"". 21 Ağustos 2014. 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2014. 
  74. ^ "Erdoğan'dan Davutoğlu'na hükûmeti kurma görevi". 28 Ağustos 2014. 29 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2014. 
  75. ^ "Hükümet güven oyu aldı". Sabah. 6 Eylül 2014. 19 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014. 
  76. ^ "İşte 62. Hükümet'in yeni bakanları". haber7.com. 29 Ağustos 2014. 20 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  77. ^ "İç Güvenlik Paketi onaylandı". sabah.com.tr. Sabah. AA. 3 Nisan 2015. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  78. ^ "Meclis Başkanı İsmet Yılmaz oldu". sabah.com.tr. Sabah. 1 Temmuz 2015. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  79. ^ "Başbakan Davutoğlu ile CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun bugün görüşecek". haberturk.com. Haber Türk. 10 Ağustos 2015. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  80. ^ Karaca, Nihal Bengisu (14 Ağustos 2015). "AK Parti-CHP koalisyonu neden olmadı?". Haber Türk Gazetesi. Haber Türk. 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  81. ^ "AK Parti - MHP koalisyon görüşmesinde sonuç çıkmadı". mynet. 17 Ağustos 2015. 12 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  82. ^ "63. Hükümetin 'bağımsız' bağımlıları". Sözcü. 29 Ağustos 2015. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015. 
  83. ^ "AK Parti 5. Olağan kongresi tamamlandı". sabah.com.tr. Sabah. 12 Eylül 2015. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  84. ^ "AK Parti MKYK'nın ilk toplantısında yeni MYK belirlendi". sabah.com.tr. Sabah. 13 Eylül 2015. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020. 
  85. ^ a b "Erdoğan Davutoğlu krizinin geçmişi". Sözcü. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  86. ^ "'Reis'çiler düğmeye bastı: 'Pelikan Dosyası' adlı blogda 'Hoca' yerden yere vuruldu". Diken.com.tr. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  87. ^ a b "AKP'li kaynaklar: 'Pelikan Dosyası'nın ardındaki isim Nasuhi Güngör". Diken. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  88. ^ "Turkish prime minister quits after rift with Erdogan". Financial Times. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  89. ^ "The rift betweent Erdoğan and Davutoğlu raises questions". turkishmonitor.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  90. ^ "How mysterious new Turkish blog exposed Erdogan-Davutoglu rift". Al-Monitor. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  91. ^ "Ahmet Davutoglu, Turkey's Prime Minister, Is Expected to Be Replaced". The New York Times. 5 Mayıs 2016. 5 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  92. ^ a b "Davutoğlu, Erdoğan'ı yalanlayıp gitti: Tercih değil, zaruret". Cumhuriyet. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  93. ^ "Cumhuriyet Gazetesi - #4 Mayıs Saray darbesi". cumhuriyet.com.tr. 4 Mayıs 2016. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  94. ^ "Nihat Genç yazdı: Bu saray darbesi nedir .toğlanları". odatv.com. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  95. ^ Doğan Akın. "Davutoğlu'na Saray darbesini MHP'ye yargı darbesi izler mi; 25 maddede AKP tarihi ve ihtimaller". t24.com.tr. 6 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2016. 
  96. ^ "Binali Yıldırım AK Parti'nin 3'üncü genel başkanı oldu". haberturk.com. Haber Türk. 22 Mayıs 2016. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2016. 
  97. ^ "Binali Yıldırım'dan teşekkür konuşması". ntv.com.tr. NTV. AA. 29 Mayıs 2016. 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2016. 
  98. ^ "Hükümetin ilk hedefi başkanlık yolunda yeni yönetim sistemi". cumhuriyet.com.tr. Cumhuriyet. 24 Mayıs 2016. 20 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  99. ^ "Binali Yıldırım Yeni Anayasa'yı Gerçekleştirmek İçin Çalışmalara Hemen Başlayacağız -2". haberler.com. 24 Mayıs 2016. 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  100. ^ "Binali Yıldırım'dan muhalefete yeni anayasa çağrısı". cnnturk.com. CNN Türk. 24 Mayıs 2016. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  101. ^ "Bahçeli'den başkanlık sistemi açıklaması". ntv.com.tr. NTV. 18 Ekim 2016. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  102. ^ "Başbakan Binali Yıldırım'dan başkanlık sistemi açıklaması". ntv.com.tr. NTV. AA. 13 Ekim 2016. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2016. 
  103. ^ "Meral Akşener'den çok sert başkanlık tepkisi". Yeniçağ. 12 Kasım 2016. 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  104. ^ "Sinan Oğan Başkanlığa karşı propaganda başlattı". yenicaggazetesi.com.tr. Yeniçağ. 19 Ocak 2017. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  105. ^ "MHP'li Halaçoğlu: Erdoğan'ı başkan yapmaya çalışan milliyetçileri kutluyorum". diken.com.tr. Diken. 21 Ocak 2017. 23 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  106. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  107. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  108. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  109. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  110. ^ "Erdoğan 7. Büyük Olağan Kongresi'nde AK Parti Genel Başkanı seçildi". euronews. 24 Mart 2021. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  111. ^ a b "Parti programı". akparti.org.tr. AK Parti. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  112. ^ Erler, Özgün (2007). "Yeni Muhafazakarlık, AKP ve "Muhafazakar Demokrat" Kimliği" (PDF). Stratejik Araştırmalar Dergisi, 10. TASAM. ss. 126-132. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  113. ^ "Justice and Development Party" (İngilizce). Encyclopaedia Britannica. 11 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2016. Unlike its predecessors, the AKP did not centre its image around an Islamic identity; indeed, its leaders underscored that it was not an Islamist party and emphasized that its focus was democratization, not the politicization of religion 
  114. ^ "AKP explains charter changes, slams foreign descriptions". Hürriyet Daily News (İngilizce). Hürriyet. 28 Mart 2010. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  115. ^ "Erdoğan: AKP İslamcı değil". arsiv.ntv.com.tr. NTV. 4 Eylül 2001. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  116. ^ Taşpınar, Ömer (26 Nisan 2012). "Turkey: The New Model?". brookings.edu (İngilizce). Brookings Institution. 6 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  117. ^ "Erdoğan: Din eksenli bir parti değiliz". hurriyet.com.tr. Hürriyet. AA. 21 Mayıs 2006. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  118. ^ "Ocak 2016 AK Parti Tüzüğü" (PDF). Ak Parti. 19 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  119. ^ "AK Parti'den laiklik yanıtı: Tartışmadık bile". haberturk.com. Haber Türk. 26 Nisan 2016. 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. Anayasa Komisyonu Başkanı, AK Parti İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop, "Laikliğin anayasadan çıkarılmasını tartışmadık bile" dedi. Şentop, AK Parti'nin teklifinde laikliğin olduğunu söyledi. 
  120. ^ "TBMM Başkanı İsmail Kahraman: Laiklik yeni anayasada olmamalı". hurriyet.com.tr. Hürriyet. AA. 26 Nisan 2016. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  121. ^ Munyar, Vahap (28 Nisan 2016). "Erdoğan'dan anayasa çıkışı: İslam vurgusuna ihtiyaç yok". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  122. ^ Çalışkan, Koray (6 Ağustos 2015). "AK Parti'nin kara günleri". BirGün. 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  123. ^ Keyif, Ömer Şahin (5 Haziran 2016). "'Erdoğanizm'le beraber İslamcılık devletleşiyor". BirGün. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. ABD’nin saygın üniversitelerinden Stanford’da Osmanlı ve İslam Dünyası Tarihi dersleri veren Ali Yaycıoğlu, Türkiye’de siyasal İslamcılığın kökenlerini en iyi bilen isimlerden biri. AK Parti’nin siyasal İslamcı kimliğini konuştuğumuz Yaycıoğlu, bugün Türkiye’nin içinde bulunduğu siyasi durumu “İslamın devletleşmesi” olarak tespit ediyor. Yaycıoğlu bu “yeni” İslamcılığa ise “Erdoğanizm” diyor. 
  124. ^ Akdoğan, Yalçın (23 Mayıs 2013). "İslamcılık ve AK Parti". Star Gazetesi. Star. 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. Oysa biz yıllardır farklı sebeplerle AK Parti’nin İslamcılık kategorisinde tanımlanmasının doğru olmadığını söylüyoruz. AK Parti, RP ile temsil olunan İslamcı siyasi çizgiden AB, özelleştirme gibi temel politikalarda ayrışmıştır. Siyaset tarzı, yöntemi ve üslubu açısından da AK Parti farklıdır. 
  125. ^ Aydın-Düzgit, Senem (24 Temmuz 2014). "The Seesaw Friendship Between Turkey's AKP and Egypt's Muslim Brotherhood". carnegieendowment.com (İngilizce). Carnegie Endowment for International Peace. 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  126. ^ Yinanç, Barçın (19 Kasım 2013). "By abandoning conservatives AKP helps anti-Turkey bloc in EU". Hürriyet Daily News (İngilizce). Hürriyet. 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  127. ^ "Erdogan's AKP party joins Cameron's conservative political family". euractiv.com. Euractiv. 13 Kasım 2013. 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2016. 
  128. ^ "Merkez Yürütme Kurulu". 15 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2019. 
  129. ^ "AK Parti içinde 3 grup çekişiyor: Albayrak, Soylu ve Erdoğan". milligazete.com.tr. Milli Gazete. 10 Temmuz 2019. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 
  130. ^ "Ak Parti içindeki Pelikancılar kimdir? Yerel seçim sonuçlarına Pelikan itirazı". Gözlem Gazetesi. 2 Nisan 2019. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  131. ^ "AKP içinde ekip çekişmesi: 'Beratçılar', 'Soylucular' ve 'Bilalciler' olarak bölünen gruplar sıkıntı yaratıyor". t24.com.tr. T24. 3 Aralık 2018. 27 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 
  132. ^ "AK Parti küskünleri kimlerdir? Parti mi kuracaklar?". SuperHaber. 22 Nisan 2019. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 
  133. ^ "Davutoğluculardan AKP'ye isyan". odatv4.com. oda TV. 27 Nisan 2018. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Benzer Makaleler